۵ دلیل ریشه‌ای افزایش آمار طلاق

 به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، همه پشت در اتاق‌ها در انتظار هستند؛ درست مانند چند سال، چند ماه یا حتی همین چند هفته پیش (!) که برای جاری شدن خطبه عقد در انتظار ورود به اتاق عقد بودند، اما این‌بار برای پایان یک شروع اشتباه آمده‌اند؛ پایانی که هر کدام برای آن یک دلیل ویژه به خود دارند. این وصف کوتاهی از دادگاه‌های خانواده است؛ فضایی که هر روز تعداد زیادی از زوجین به همراه خانواده‌ها و وکلای‌شان برای طلاق گرفتن از یکدیگر به آنجا مراجعه می‌کنند.
همین چند روز پیش بود که دوباره با انتشار آمار نگران‌کننده ازدواج و طلاق در سال ۹۶ و خبر افزایش میزان رشد طلاق در سال گذشته، طلاق و راه‌های پیشگیری از آن نقل محافل شد.   در همین‌باره، رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران با اشاره به روند افزایشی تعداد طلاق در کشور در سال ۹۶ نسبت به سال ۹۰ گفت: در سال ۹۰ به ازای هر ساعت ۱۶ طلاق ثبت شده است که این تعداد در سال ۹۶ به ۲۰ طلاق در هر ساعت افزایش یافته است.
رشد نگران‌کننده طلاق
در همین‌باره سیدحسن موسوی‌چلک با تأکید بر اینکه تحلیل وضعیت ازدواج و طلاق طی سال‌های ۹۰ تا ۹۶ نشان می‌دهد در این فاصله ازدواج ۳۰ درصد تغییرات منفی داشته است، افزود: منظور از تغییرات منفی این است که تعداد ازدواج ثبت شده در سال ۹۶ نسبت به سال ۹۰، ۳۰ درصد کمتر شده است. فراوانی ازدواج‌ها نیز نشان می‌دهد در سال ۹۵، ۸۷۴ هزار و ۷۹۲ فقره ازدواج در کشور ثبت شده که در سال ۹۶ این تعداد به ۶۰۸ هزار و ۹۷۷ فقره کاهش یافته است.
به گفته رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران، در همین بازه زمانی، طلاق ۲/۲۲ درصد تغییرات مثبت داشته است و از ۱۴۲ هزار و ۸۴۱ فقره در سال ۹۰ به ۱۷۴ هزار و ۹۹۷ فقره در سال ۹۶ افزایش داشته است. بر مبنای همین آمارها، تقریبا در سال ۹۰ هر ساعت ۱۶ طلاق و در سال ۹۶ به ازای هر ساعت ۲۰ طلاق ثبت شده است. موسوی‌چلک با بیان اینکه آمار‌های طلاق اگرچه به نسبت سال قبل تغییرات محسوسی نداشته است، اما روند کاهش ۱۳ درصدی ازدواج در سال ۹۶ نسبت به ۹۵ نگران‌کننده است، تصریح کرد: بی‌دلیل نیست که رهبر انقلاب نیز یکی از ۵ اولویت اصلی کشور را در جلساتی که با سران قوا داشته‌اند، طلاق عنوان کرده‌اند.
طلاق، دومین آسیب اجتماعی
انوشیروان محسنی‌بندپی، رئیس سازمان بهزیستی نیز با اشاره به افزایش ۶ درصدی طلاق در سال ۹۶ به نسبت سال ۹۵ معتقد است طلاق دومین آسیب اجتماعی در کشور شناخته شده است که بعد از اعتیاد قرار دارد و بر اساس مطالعات انجام شده، اعتیاد خود باعث افزایش طلاق می‌شود.
همانطور که محسنی‌بندپی اشاره کرد، اعتیاد یکی از عوامل موثر در ایجاد طلاق است، اما کارشناسان، پژوهشگران مسائل اجتماعی و وکلای دادگستری نظراتی متفاوت دارند. آن‌ها معتقدند طلاق بر خلاف دلایل اعلام شده از سوی سازمان‌های مربوط، عواملی ریشه‌ای و کمتر دیده‌شده دارد.
دلیل اصلی طلاق
در همین ارتباط یک کارشناس خانواده در پاسخ به این پرسش که چه عواملی باعث رشد شیب طلاق در سال گذشته شد، می‌گوید: اینکه بخواهیم یکسری عوامل را باعث رشد شیب طلاق در سال گذشته بدانیم اشتباه است؛ چنین موضوعاتی ریشه در گذشته دارند. به گفته مصطفی تبریزی، برای اینکه بتوانیم به پاسخ درستی برای چرایی افزایش طلاق در جامعه برسیم، باید به گذشته نگاه کنیم. به باور وی یکی از بنیادی‌ترین عوامل رشد طلاق در جامعه موضوع تربیت و آموزش است. اگر به ساختار تربیتی افراد در خانواده و دوران تحصیل‌شان نگاهی بیندازیم متوجه می‌شویم جایگاه آموزش موضوع زندگی، هویت فردی و اجتماعی و همچنین هویت ازدواج کمرنگ است.   وی با بیان اینکه ضعف در آموزش و تربیت افراد برای تشکیل زندگی، آینده افراد را به مخاطره می‌اندازد، تصریح کرد: امروز شاهدیم خانواده‌ها دغدغه‌شان برای آینده فرزندان‌شان نوع مدرسه و سطح علمی معلم‌ها و کلاس‌های کنکور است و کمتر خانواده‌ای را می‌توان پیدا کرد که از دوران نوجوانی و جوانی به فکر تعلیم موضوعات مرتبط با ازدواج و تشکیل زندگی باشند.   توقع بالا و مقاومت پایین
از سوی دیگر نادر صادقیان نیز درباره فاکتور‌های تاثیرگذار بر رشد طلاق، معتقد است: طلاق همانند دیگر پدیده‌های اجتماعی علل چندگانه دارد، اما بخش عمده‌ای از این دلایل در زمان حال بحران اقتصادی است.   این پژوهشگر مسائل اجتماعی می‌گوید: امروز به‌درست یا به غلط، سطح و استاندارد‌های زندگی مادی و رفاهی بالا رفته است و برای برآورده کردن حداقل‌های این زندگی باید انرژی و زمانی زیادی را صرف کرد. از طرفی جوانان نسل امروز جوانانی مرفه‌تر و برخوردارتر از امکانات رفاهی هستند و خیلی زود تمایل دارند به هدف و مقصودشان دست پیدا کنند.   صادقیان با اشاره به این موضوع که در گذشته به دلیل کمبود امکانات، سطح توقعات از زندگی پایین بود، اظهار داشت: جوانان نسل قدیم به دلیل ساختار تربیتی‌شان افرادی قانع و مستحکم در برابر مشکلات بودند.   وی در ادامه با بیان اینکه توقعات بالای جوانان نسل جدید را نباید ناحق دانست، تصریح کرد: به هر حال هر فرد و زوجی باید توقعات بجا و درستی از زندگی داشته باشند. متاسفانه دوگانگی توقعات بالا و تاب و مقاومت پایین در برابر مشکلات مالی و معیشتی این روز‌ها گریبانگیر بسیاری از زندگی‌ها شده است.
صادقیان همچنین نبود شغل مناسب برای جوانان فارغ التحصیل و جویای کار را معضل دیگری در راستای رشد طلاق در جامعه دانست و تاکید کرد: آمار بیکاری در جامعه و تعطیلی مشاغل گوناگون گویای بحران بزرگی است که روز به روز در حال گسترش است. با مشاغل پاره‌وقت که درآمد ناکافی دارد نمی‌توان زندگی را مدیریت کرد.   این پژوهشگر موضوعات اجتماعی طلاق را راه فرار افراد از زیر بار مشکلات دانست و تاکید کرد: متاسفانه مسؤولیت‌پذیری افراد کمرنگ شده و تغییر نگرش‌ها و الگو‌های رفتاری نیز باعث شده است افراد یکدیگر را درک نکنند و به باور‌های همدیگر احترام نگذارند.
اعتیاد و طلاق؛ جاده دوطرفه
صادقیان همچنین در پاسخ به این پرسش که تاثیر طلاق و اعتیاد بر یکدیگر چگونه است، عنوان کرد: طلاق و اعتیاد رابطه متقابل دارند. هر دو با افزایش رشدشان می‌توانند عامل رشد دیگری باشند؛ هم رشد طلاق به رشد اعتیاد دامن می‌زند و هم رشد اعتیاد منجر به افزایش طلاق می‌شود، اما تاثیر اعتیاد بر طلاق بیشتر است؛ زندگی با یک فرد معتاد دشوار و پر از آسیب است، اما نمی‌توان گفت که تمام افرادی که طلاق را پایان زندگی مشترک‌شان قرار می‌دهند به اعتیاد رو می‌آورند.
طبق اظهارات این دو کارشناس موضوعات خانواده، ضعف آموزش، توقعات بالا و تاب و مقاوت پایین در برابر مشکلات و همچنین بحران‌های اقتصادی و بیکاری مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر افزایش طلاق به حساب می‌آیند. این اظهارات در حالی است که حسین اقدامی، وکیل باسابقه دادگستری نظری متفاوت درباره دلیل اصلی طلاق در پرونده‌های دادگاه خانواده دارد.   تأثیر روابط زناشویی
وکیل پایه یک دادگستری درباره دلیل اصلی ایجاد و افزایش طلاق در جامعه اظهار داشت: بررسی پرونده‌های طلاق نشان می‌دهد سطح گذشت زوجین در مقابل هم کاهش پیدا کرده است. به باور وی، این روز‌ها شکاف‌های فرهنگی، اجتماعی و شخصیتی باعث شده است جوانان در زندگی مشترک با یکدیگر مشکل پیدا کنند و به جای مقاومت، صبر و گذشت برای تغییر باور‌های اشتباه خیلی زود شانه از فشار مشکلات خالی می‌کنند.
این وکیل پایه یک دادگستری یکی دیگر از عوامل موثر بر ایجاد طلاق را که از قضا تا به امروز کمتر به آن پرداخته شده است، موضوعات مربوط به زندگی زناشویی و ارتباط صحیح زن و شوهر دانست و تصریح کرد: این موضوع از نظر من که به طور مستقیم با پرونده‌های طلاق سروکار دارم مهم‌ترین موضوع است. اگر نگاهی دقیق به این موضوع داشته باشیم متوجه می‌شویم موضوع مسائل زناشویی ریشه در بروز بسیاری از اختلافات دیگر دارد. اگر زوجین روابط رضایت‌بخشی با یکدیگر نداشته باشند، باعث می‌شود دیگر اختلاف‌ها تشدید شود.   اقدامی گسترش شبکه‌های مجازی را عاملی تاثیرگذار بر تضعیف روابط رضایت‌بخش و صحیح زناشویی دانست و افزود: متاسفانه گسترش فضای مجازی تاثیر منفی بر زندگی‌های امروزی داشته و باعث ایجاد روابط خارج از خانه شده است. ضمن اینکه وجود هر محتوای تصویری در این شبکه‌ها تاثیر مخربی را بر باور‌های زوجین از روابط زناشویی داشته است. به هر روی، آسیب طلاق و آمار فزاینده آن هیچ راه‌حل اورژانسی ندارد، بلکه باید راهکار‌های طولانی‌مدت و کارشناسی شده برای حل این موضوع اندیشیده شود و مشاوره‌های پیش از طلاق با توجه به وضعیت موجود به عنوان راهکار کوتاه‌مدت جدی گرفته شود، زیرا بخش قابل توجهی از افراد پس از جدایی از طلاق پشیمان می‌شوند، اما با توجه به ساختار‌های اجتماعی بازگشت به زندگی برای آن‌ها غیرممکن یا دشوار است.   منبع: وطن امروز