نگاهی به تداوم تدبیر موفق برای کاهش طلاق در خراسان رضوی

سال ۱۳۹۲ در خراسان رضوی ۲.۶ در هزار طلاق ثبت و بالاترین میزان طلاق در ایران برای این استان منظور شد. این آسیب در کنار دیگر کاستیهای اجتماعی تاثیرات نامطلوبی بر ساختار خانواده و افزایش زنان سرپرست خانوار بر جای گذاشت.
این رتبه و جایگاه برای خراسان رضوی در حالی رقم خورد که طلاق به عنوان یک آسیب اجتماعی مادر شناخته شده و گرچه خود یک آسیب است اما زاینده و مسبب آسیبهای فراوان و متعددی برای مرد، زن و فرزندان طلاق در ابعاد فردی و اجتماعی در جامعه می باشد.
با این وجود اجرای ‘طرح کاهش طلاق و الزام مشاوره قبل از طلاق’ از طریق اجرای طرح نوآورانه و خلاقانه مشاوره خراسان رضوی را از سونامی طلاق نجات داد.
اجرای این طرح از خرداد ۱۳۹۵ تا پایان دی ماه امسال موجب سازش سه هزار زوج و تلاش دوباره و رضایتمندانه آنان برای زندگی مشترک شد. البته ناگفته نماند که آثار اجرای این طرح طی ۱۲ ماه نخست موجب رضایتمندی مقامات و ملی شدن طرح در سراسر استانهای کشور شد.

* کاهش۳.۵ درصدی طلاق
مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی به خبرنگار ایرنا گفت: میزان وقوع طلاق در این استان نه تنها رشد نداشته بلکه از ابتدای امسال تاکنون در مقایسه با مدت مشابه پارسال ۳.۵ درصد کمتر شده است. این در حالی است که میزان طلاق در کشور از ابتدای امسال تاکنون رشد ۴‌.۴ درصدی داشته است.
حمیدرضا پوریوسف افزود: کاهش این آسیب اجتماعی در خراسان رضوی مدیون اجرای ‘طرح کاهش طلاق و ارائه مشاوره به زوجین متقاضی’ است. از ابتدای اجرای این طرح در خراسان رضوی از خرداد پارسال تاکنون آمار سازش میان زوجین به سه هزار مورد رسیده است.
وی ادامه داد: در طول ۲۰ ماه اجرای طرح ۲۸ هزار زوج به مراکز مشاوره مراجعه کردند. جلسات مشاوره برای ۲۴ هزار زوج در قالب ۱۵۰ هزار جلسه مشاوره تخصصی برگزار شد. هزار و ۴۲۴ زوج نیز از حضور در جلسات مشاوره منصرف شدند و تصمیم به ادامه زندگی گرفتند و سه هزار زوج نیز پس از شرکت در جلسات مشاوره تصمیم به سازش گرفته اند.
مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی گفت: بنابراین می توان گفت در مجموع چهار هزار و ۴۲۴ زوج متقاضی طلاق در این استان تصمیم به ادامه زندگی مشترک گرفته اند.

* کاهش پرونده های طلاق
معاون قضایی رئیس کل محاکم عمومی و انقلاب مشهد و رئیس مجتمع خانواده شهید مطهری نیز به خبرنگار ایرنا گفت: لازم بود بر اساس مقررات قانون حمایت خانواده از جمله مواد ۲۵ ، ۱۸ و ۱۶ و آیین نامه آن دعاوی خانواده را به منظور ایجاد سازش و حل اختلاف به مراکز مشاوره ارجاع دهیم.
حجت الاسلام مهدی ابراهیمی افزود: بنابراین در مرحله نخست طلاقهای توافقی و به تقاضای زوج و زوجه به مراکز مشاوره ارجاع شد.
۱۷ درصد سازش و کاهش ۲۸ درصدی پرونده های طلاق به دستگاه قضایی خراسان رضوی در طول ۲۰ ماه اجرای مشاوره برای طلاق در استان رقم بسیار خوب و نشانگر موفقیت این طرح است.

* دعاوی نفقه و تمکین
وی ادامه داد: اما واقعیت اینگونه است که می طلبد سایر دعاوی که مدخل طلاق هستند از جمله دعاوی نفقه زوجه و تمکین زوج هم زیر پوشش مشاوره قرار گیرند. بنابراین در مرحله دوم متقاضیان دعاوی مذکور به منظور ایجاد سازش، ارشاد و هدایت زوجین به مراکز مشاوره معرفی می شوند.
رئیس مجتمع قضایی خانواده شهید مطهری مشهد گفت: بین ۱۴۰۰ تا ۱۵۰۰ پرونده دعاوی خانوادگی داریم که حدود ۸۰۰ فقره آن مربوط به تمکین و نفقه است. طبق یکی از بندهای سند نکاحیه اگر زوج به مدت شش ماه نفقه همسر را ندهد، زوجه به لحاظ تخلف همسر می تواند تقاضای طلاق بدهد بنابراین تلاش داریم تا از ورود افراد متقاضی نفقه به مرحله طلاق جلوگیری کنیم.
وی افزود: در دعوی تمکین با توجه به اینکه حق طلاق با مرد است می توان با ارائه مشاوره از منجر شدن دادخواست تمکین به دادخواست طلاق و یا درخواست ازدواج مجدد مرد جلوگیری و بازگشت دوباره زن به خانه را موجب شد.
حجت الاسلام ابراهیمی ادامه داد: تا پیش از ورود به دادگاه زن و شوهر همسوی هم هستند ولی با ورود به دادگاه در مقابل هم قرار می گیرند و همین شرایط می تواند موجب تشدید اختلافات شود. این تشدید اختلافات احتمال سازش را کاهش می دهد بنابراین ارائه خدمات مشاوره به متقاضیان دعاوی نفقه و تمکین می تواند از شدت اختلافات میان زوجین جلوگیری کرده و حتی منجر به سازش میان آنان و ادامه زندگی طبق روال معمول شود.

* کاهش طلاق به درخواست زوج
معاون پیشگیری از وقوع جرم دادگستری خراسان رضوی نیز گفت: میزان طلاق طی ۱۰ ماه ابتدای امسال به درخواست زوج ۳۱ درصد و به درخواست زوجه ۳۴ درصد در این استان کاهش داشته ‌است.
سید امیر مرتضوی افزود: سال ۱۳۹۳ خراسان رضوی آمار نخست طلاق کشور را داشت که بسیار نگران‌ کننده بود و مقام معظم رهبری در جمع مسئولان قضایی نگرانی خود را بابت افزایش آمار طلاق‌ ابراز کردند لذا همین امر موجب شد در همکاری مشترک دادگستری و بهزیستی خراسان رضوی مراکز مشاوره در سال ۱۳۹۵ راه اندازی شوند.
وی ادامه داد: بر این اساس خراسان رضوی که سال ۱۳۹۳ رتبه نخست طلاق را در سطح کشور داشت سال ۱۳۹۵ در رتبه هشتم قرار گرفت. مرکز شماره دو مداخله در طلاق نیز به ‌زودی در مشهد راه ‌اندازی می‌شود و تلاشمان حفظ و استحکام کیان خانواده است.
معاون پیشگیری از وقوع جرم دادگستری خراسان رضوی گفت: در سطح ۱۵ شهرستان استان نیز با همکاری دستگاه قضایی، بهزیستی و اداره کل زندانها مراکزی با عنوان ‘مهر خانواده’ برای ملاقات فرزندان طلاق با والدینشان فعال شده است زیرا معتقدیم فرزند در محیط کلانتری و زندان آسیب می ‌بیند و خوشبختانه شاهد بوده ‌ایم که فرزندان در این مراکز اقدامات مثبتی در جهت بازگشت مجدد والدینشان به زندگی مشترک صورت داده‌اند.

* مشاوره راهی برای بازگشت به زندگی
معاون امور اجتماعی اداره کل بهزیستی استان خراسان رضوی اجرای طرح مشاوره قبل از طلاق را مطلوب ارزیابی و بیان کرد: این طرح در طول بیش از ۲۰ ماه اجرا موفقیت بالایی را رقم زده است.
غلامحسین حقدادی افزود: مشاوره ارائه شده به زوجهای متقاضی طلاق موجب شد با تاثیر مثبت بیش از سه هزار زوج به صورت رسمی و با ثبت فرم سازش با موفقیت برای ادامه زندگی مشترک هدایت شوند. بیش از هزار زوج نیز بدون پیگیری درخواست خود برای طلاق و حضور برای مشاوره، از ادامه اقدام به طلاق منصرف شدند که این را نیز به معنای تلاش برای ادامه زندگی مشترک منظور می کنیم و از این بابت بسیار خرسندیم.
وی ادامه داد: تا پایان آذر امسال ۲۶ هزار و ۵۹۰ زوج برای اجرای این طرح پذیرش شده اند. ۸۰ درصد مراجعان بین ۲۰ تا ۴۰ سال سن دارند. ظرف ۱۵ ماه نخست اجرای طرح ۱۳۰۰ متقاضی طلاق داشتیم که زیر سن ۱۸ سال داشتند.

* میانگین زندگی مشترک در خراسان رضوی ۸.۵ سال
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری خراسان رضوی نیز می گوید: هم اکنون میانگین زمان زندگی مشترک زوجینی که طلاق گرفته اند در کشور ۹ سال و در خراسان رضوی ۸.۵ سال می باشد لذا ضروری است روی این موضوع و کاهش نرخ طلاق کار شود.
سید جواد حسینی افزود: برای بررسی علل دخیل در طلاق، زنجیره ازدواج و طلاق در یکی از کارگروههای زنان و خانواده استانداری ترسیم و وظایف سازمانهای مختلف مشخص شده است.
وی ادامه داد: در کارگروه جمعیتی استان باید راهبردهای عملیاتی برای تصمیم گیری ارائه شود. برای افزایش خانواده پایدار باید تلاش کرد و با تحلیلهای دقیق آماری، ریشه عوامل دخیل در طلاق را مشخص و برای آنها راهکار ارائه کرد. نبود شاخصهای آماری جمعیتی استاندارد و قابل تحلیل از نواقص کارگروه و وجود این آمار برای شورای راهبردی جمعیت استان ضروری است.
معاون استاندار خراسان رضوی گفت: همچنین باید پژوهش علمی و کوتاه مدت روی داده های علمی استخراج شده با تخصیص اعتباری از محل اعتبارات آسیبهای اجتماعی استان صورت گیرد تا تصمیمات راهبردی در این خصوص گرفته شود.

* میانگین سن طلاق مردان ۳۵.۴ و زنان ۳۰.۲
مدیرکل ثبت احوال خراسان رضوی نیز گفت: ظرف ۹ ماه گذشته امسال ۴۱ هزار و ۳۲۷ واقعه ازدواج در استان ثبت شد. در همین مدت ۱۲ هزار و ۱۸ واقعه طلاق نیز به ثبت رسیده است.
حسین نیری افزود: طبق آمار ثبت احوال میانگین سن طلاق در مردان ۳۵.۴ سال و در زنان ۳۰.۲ است. میانگین سن ازدواج نیز در این بازه زمانی در مردان ۲۸ سال و در زنان ۲۲.۶ سال بوده است.
گزارشگر: آرزو جاودانی **انتشار: حسین کریم زاده
۷۴۹۶/۱۸۵۸