آیا بعد از بخشش مهریه دوباره می‌توان آن را مطالبه کرد؟

سرویس اجتماعی فردا: “مصطفی سرخیل”یک حقوقدان در رابطه با اینکه آیا زنی که مهر خود را به همسرش بخشیده می‌تواند از بخشش خود رجوع و مهر را به صورت مجدد مطالبه کند یا خیر؟ مطالبی تنظیم کرده که به شرح زیر است:

حالت اول: زمانی است که زوجه در خصوص مهریه، ما فی الذمه زوج را ابراء می کند. به این بیان که می گوید از نظر من تو دیگر تکلیفی برای پرداخت مهریه نخواهی داشت( تو را از پرداخت مهریه بری می کنم)؛ این بیان باعث می شود تا تکلیف شوهر در ادای مهر به طور کلی ساقط شود. پس در این حالت زن حق رجوع ندارد.

حالت دوم: زمانی است که زوجه در قبال طلاق، مهریه خود را شوهر بذل می کند. بذل مهر در طلاق های خلع و مبارات انجام می شود. خلع و مبارات دو نوع طلاق توافقی در فقه و حقوق اسلامی است که در آن زن با واگذاری مالی به شوهر از وی طلاق می گیرد. این طلاق مربوط به زمانی است که زن از شوهر به قدری تنفر پیدا کرده باشد که حاضر شود با پرداخت پول از قید همسری وی رها شود. این مال ممکن است مهریه زن یا معادل آن باشد به همین جهت در فرهنگ عامه از عبارت ” مهرم حلال و جانم آزاد” در اشاره به این نوع طلاق استفاده می کنند؛ بنابراین زن با پرداخت مالی به شوهر، از او می خواهد که طلاقش دهد. اگر زن در ایام عده طلاق از بذل خود رجوع کند، طلاق ملغی و کان لم یکن خواهد شد. یعنی همچنان زن و شوهر محسوب می شوند و مثل این است که اصلا طلاقی ضصورت نگرفته است. پس در این حالت زن حق رجوع به مهریه را تا پایان مدت عده دارد.

حالت سوم: زمانی است که زوجه مهریه خود را به زوج هبه می کند به این بیان که می گوید من مه خود را به تو بخشیدم. در این حالت است که همانند سایر اشکال هبه، تکلیف شوهر در پرداخت مهریه به طور کلی از بین نمی رود؛ چرا که زن می تواند تحت شرایطی از هبه مزبور رجوع مهر خود را مطالبه کند. خواه طلاق گرفته باشد یا نگرفته باشد.