بحرانی: به خاطر ناگفته ها از شهدا خجالت می کشم/بچه های هوافضا با یاد شهید طهرانی مقدم زندگی می کنند

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از خبرنگار رادیو و تلویزیون فارس، شهریار بحرانی کارگردان شناخته شده شب گذشته جمعه ۱۸ آذر به بهانه پخش مینی سریال «خط مقدم» مهمان پدرام کریمی در برنامه «سریالیست» بود.
شهریار بحرانی در ابتدا گفت: تلویزیون قصد داشت مینی سریال را شروع کند و روال خوبی برای داستانهایی هست که نه در حد یک سریال بلند کشش دارند نه آنقدر کوتاهند که در حد یک فیلم سینمایی باشند. بازتاب های خیلی خوبی داشته ایم و با مخاطبان به دوران دفاع مقدس و ماجراهای جنگ شهرها، وحشی گری های صدام و فداکاری های بچه ها رفتیم.

این کارگردان در پاسخ به اینکه چه شد بعد از ۱۰ سال سراغ ساخت این سریال رفتید؟ اظهار کرد: دوستان هوافضا برای این موضوع پیش قدم شدند و مدتی بود که دنبال انجام این کار بودند. ما اول برای ساخت فیلم سینمایی اقدام کردیم البته تصاویر بیشتری گرفتیم تا ظرفیت تبدیل به سریال را هم داشته باشد.

کارگردان «مریم مقدس» با اشاره به این سریال اظهار کرد: من قبلا هم چنین تجربه ای داشتم و «مریم مقدس» هم سینمایی بود و هم یک سریال از آن تهیه شد. درباره شهید طهرانی مقدم به دلیل محدودیت هایی به فیلم سینمایی «آفتاب نیمه شب» قناعت کردیم تا به ماجراهای کرونا برخورد کردیم و مشکلاتی که برای سینما پیش آمد. تلویزیون پیش قدم شد و از ما خواست این کار را به یک مینی سریال تبدیل کنیم.

ماجراهای عجیب یک نابغه جنگی

بحرانی یادآور شد: ماجرای شهید طهرانی مقدم خیلی عجیب است و ایشان یک آدم نابغه در موضوعات جنگی بوده است. او در جبهه بحثی درباره متمرکز کردن آتش خمپاره اندازها داشت و با این کار اتفاقات عجیبی در جبهه رقم زد و مسئولان او را پیدا می کنند و به او مسئولیت توپخانه را می دهند. من دوست داشتم این بخش ها را هم در کار بیاورم اما فرصت نشد.

دانشمندان عاشقی که نگذاشتند کسی به ایران چپ نگاه کند

این کارگردان اذعان کرد: جوان ها توانستند کاری کنند که ابرقدرتهای علمی، فنی و تکنولوژیک دنیا به این سادگی به آن دست پیدا نکردند. در زمینه دفاعی کسی جرئت نمی کند به ایران نگاه چپ کند و ایران می تواند در زمینه موشکی از خودش دفاع کند. این باعث افتخار است. این جوان ها دانشمندان عاشقی بودند.

بحرانی درباره بازیگر نقش اول سریال خود گفت: آقای عارف خیلی متواضع و فردی اخلاقی، متعهد و باصفا است. ما خیلی راحت و روان با هم جلو رفتیم. البته بازیگری یک چیزی است اما خود من احساس می کنم در این فیلمها که وارد یک حیطه مقدس و فضای خاصی می شویم بچه ها باید بتوانند این فضا را درک کنند و با آن یکی شوند تا بتوانند ادای دین کنند. دوستانی که انتخاب شدند به طور معجزه سازی اینطور بودند. هم بازی هایشان خوب بود هم پشت صحنه شان. فضای ما بسیار عالی بود. در پشت صحنه ما که فردا شب پخش می شود خودشان هم می گویند که چقدر احساس خوبی داشتند و دلتنگ کار می شوند.

وی در پاسخ به اینکه آیا تعمدی بازیگران غیرچهره انتخاب کردید، بیان کرد: بله. ما می خواستیم فیلمی درباره اتفاقات مهم سالهای ۶۳ تا ۶۵ بسازیم. رویه من در فیلمها اینگونه است که تلاش می کنم بازیگران خوبی بیاورم اما خدایی نکرده فضای مدنظر را مخدوش نکنند. ممکن است بازیگران خیلی خوب و متبحری باشند اما در کارهای آپارتمانی و امروزی کار کرده باشند و قیافه شان با مخاطبان مانوس است و یادآور نقشهای دیگر هستند. اینگونه ما به باورپذیری که از آن فضا می خواهیم نمی رسیم.

کارگردان «خط مقدم» در این باره که چرا در راستای افزایش باورپذیری گریم نقش اول را به شهید طهرانی نزدیک نکرده اید؟ تصریح کرد: سوال خوبی کردید، این بحث خیلی مهم است. ما هر هنرپیشه ای را که بخواهیم برای شخصیت مهمی گریم کنیم، اگر خیلی درباره چشم و ابرو و بینی حساسیت به خرج بدهیم، کار محدود می شود، در صورتی که من احساس میکنم بازیگر باید روح حاکم بر آن شخصیت را بتواند به مخاطب منتقل کند و این نکته مهم تر است تا اینکه قیافه اش شبیه باشد اما با شخصیت چفت نشود.

بحرانی یادآور شد: ما داریم یک کار نمایشی و هنری انجام می دهیم و خود من معتقد نیستم که باید تغییراتی در صورت بدهیم و نیازی نبود. مخاطب می داند و ما آخر فیلم عکس شخصیت اصلی را می آوریم و می گوییم داستان درباره ایشان است. در خود داستان هم ما خلاقیت به خرج داده ایم و داستان واقعی نیست.

وی درباره وفاداری فیلمنامه به کتاب «خط مقدم» گفت: خیلی از این کتاب استفاده کردیم اما از کتابهای دیگر و فیلم های مستند هم بهره بردیم تا روح حاکم بر آن موقعیت را دربیاوریم. داستان اصلی این بود که لیبیایی ها تعدادی موشک به ایران دادند اما خرابکاری کردند، بعد این بچه ها توانستند در ۱۷ روز این معضل را از بین ببرند و موشک ها را قابل استفاده کنند. در این مدت صدام هم مدام شهرها را موشک باران می کرد. ما از این داستان استفاده کردیم و اصل آن درست است اما وقایع، رفتارها، دیالوگها و… تخیلی و برای یک کار نمایشی است.

به خاطر ناگفته ها از شهدا خجالت می کشم

کارگردان «ملک سلیمان» درباره میزان دراماتیزه کردن موضوع توضیح داد: ما در تاریخ داریم که عراق به خاطر منافقان، جای این بچه ها را پیدا می کند و می فهمد موشک ها از کجا آمده اند و هواپیماهایش را برای بمباران می فرستد، این قصه در سریال بود. ما چیزهایی را نتوانستیم بگوییم و از کسانی که در این راه شهید شدند و آنهایی که هنوز در این عرصه مشغولند خجالت می کشم؛ آن بخش فنی و علمی را زورمان نرسید بیان کنیم. بخشی از آن محرمانه و بخش دیگری خیلی تخصصی بود.

نامه های دختر شهید طهرانی مقدم به پدر شهیدش خیلی خاص بود

بحرانی درباره دور بودن فیلمنامه از زندگی خانوادگی شهید طهرانی مقدم اذعان کرد: خیلی دوست داشتم بیشتر وارد ارتباطات خانوادگی آنها شوم. نامه هایی که بین شهید و خانواده شان رد و بدل می شود و بعدها نامه هایی که دختر خانم ایشان به پدر شهید خود می نویسد خیلی خاص بودند. خیلی علاقه داشتم به اینها می پرداختیم اما فیلم خیلی کوتاه و ماجراها خیلی زیاد بود و به همه اینها نمی رسیدیم و از این بابت تاسف می خورم.

وی ادامه داد: خانواده ایشان به شدت قدرتمند و عجیب هستند، مادرشان یکی دو سال پیش به رحمت خدا رفتند و شیر زنی بودند. ما فقط یکی از نامه های خانوادگی شهید را در فیلم آوردیم اما روابط این زن و شوهر بسیار عاشقانه و زیبا و الگوی زندگی انقلابی یک شیعه است.

کریمی هم در این خصوص گفت: شهدا کارشان را کرده اند و کار بزرگتر را همسران و مادران شهدا انجام داده اند. نمایش این روابط می توانست کار را جذاب تر کند.

بحرانی در بخش دیگری از صحبت هایش درباره ویژگی های شهید طهرانی بیان کرد: در عکسهای شهید که می گشتیم تصویری پیدا نکردیم که به دوربین نگاه کند. او رفتار عجیبی داشت و به شدت از درون دغدغه مند بود. او آدم پویایی بوده است. او اصلا به عکس و فیلم و دوربین کاری نداشته است.

خدا امثال شهید طهرانی مقدم را تربیت کرده است

کارگردان «خط مقدم» یادآور شد: من فکر می کنم خدا این افراد را درست می کند. آخر مگر دنیا چقدر جای تربیت به انسان می دهد؟ شور و شوق انقلابی است و ایشان هم آدم معتقد و هیئتی بوده است، اما او تنها نیست و خدا چنین افرادی را می سازد. در سوره طه خداوند به حضرت موسی اشاره می کند و می گوید من می خواستم او را زیر نظر خودم بزرگ کنم و او را برای خودم ساختم.

امنیتی که داریم به خاطر همین آدمهاست

وی اضافه کرد: مردان بزرگ اینگونه اند. ما همیشه دنبال علت و معلول دنیایی هستیم اما اگر توحیدی تر بخواهیم نگاه کنیم درمیابیم خدا وارد عمل شده، آنها را رشد و تربیت کرده و اتفاقات حیرت انگیزی می افتد. امثال این آدم اطرافیان و خانواده خود را تحت تاثیر قرار می دهد و محیط بزرگی را روشن می کند. مردم فطرتا امثال این آدمها را دوست دارند و اگر موشک نداشتیم معلوم نبود ایران چه سرنوشتی پیدا کند. چه زمان جنگ و چه الان امنیتی که داریم برای همین آدم ها است.

بحرانی با اشاره به گروه موشکی حدید تاکید کرد: این افراد ۱۳ نفر بودند عددی که برای ما مقدس است اما در خارج این عدد منفی است. ولی ما در این داستان هر جا می رفتیم به عدد ۱۳ برمی خوردیم که یادآور مولا علی است.

وی درباره شخصیت شهید طهرانی مقدم گفت: ما در این فیلم باید شخصیت شهید که فردی شوخ و صمیمی بود به تصویر می کشیدیم. او در عین حال آدم سختگیر و با پشتکاری بود و کوتاه نمی آمد. همچنین به خانواده ها می رسید و حواسش به وضعیت خانوادگی همه بود. در اجرای این کاراکتر اگر می خواستیم جدی باشیم به شخصیت اصلی نمی خوردیم و اگر خیلی شوخ بود هم سبک می شد و از شخصیت اصلی فاصله می گرفت، ما باید به یک تعادل می رسیدیم و من سعی کردم عارف را هدایت کنم.
شهید طهرانی مقدم برای بچه های هوافضا اسطوره است

این کارگردان درباره سردار حاجی زاده که در این فیلم حسام حسنی نقش او را بازی کرده، گفت: آقای حسنی رفت با سردار صحبت کرد. ما یک صحنه در برف داشتیم و سختی هایی را که آنها برای پیدا کردن علائم نقشه برداری تحمل کرده بودند نشان می دادیم. حسام پیش سردار رفته بود و می گفت من همه سخنرانی های شما را گوش دادم. سردار هم می گفت ولش کنید تاکیدتان به شهدا باشید. سردار خیلی باصفا بود و خیلی ما را حمایت کرد و پدرانه بالای سر کار بود. او کاری نداشت نقش خودش را چه کسی بازی می کند و شبیه هست یا نیست. همه بچه های هوافضا درباره ماجرای شهید طهرانی مقدم حساس هستند، او برایشان اسطوره است و با یاد او زندگی می کنند.

بحرانی در واکنش به نقد شاهین شجری کهن منتقد «سریالیست» مبنی بر شعاری بودن برخی دیالوگها اظهار کرد: ما مسائل جنگ شهرها را با زبان بعضا غیردراماتیک مطرح کردیم و از این بابت قدری از درام فاصله گرفتیم. درباره تعریفهایشان هم ممنونم. به هر حال اینطور کارها محبت خدا است و اگر خدا دست ما را نگیرد نمی توانیم جلو برویم.

سریال قابلیت تربیتی بیشتری دارد

این فیلمساز درباره دلیل کم کاری اش در حوزه ساخت سریال گفت: «مریم مقدس» سریالی بود  که ساختم و از آن یک فیلم سینمایی هم درآمد. سریال قابلیت تربیتی بیشتری دارد. ما نیامده ایم فقط سرگرمی ایجاد کنیم، عمر انسان محدود و فرصت هایش کم است و ما از فرصت هایمان استفاده کنیم تا هنر را برای تربیت به کار ببریم. ما باید بتوانیم خوبی هایی که خدا در کائنات قرار داده به صورت هنری نمایش بدهیم.

بحرانی در پایان گفت: در سریال این کار بهتر انجام می شود و تاثیرگذارتر است. فیلم سینمایی فشرده است و مخاطب کمتری دارد. از طرف همه گروه می گویم خیلی خوشحال هستیم و در پیشگاه ملت ایران احساس بهتری داریم که این کار را ساختیم. خانواده شهید هم الحمدالله از این کار راضی بودند.

«سریالیست» به تهیه‌کنندگی محمد باریکانی و مجتبی فرجی و با اجرای پدرام کریمی کاری است از گروه تاریخ، فرهنگ و هنر شبکه یک که پنجشنبه‌ها ساعت ۲۳:۱۵ از شبکه یک پخش می شود.