فلسفه ی تکان دادن دست ها بعد از نماز و به اطراف نگریستن در نماز چیست؟

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از افکارنیوز، تکان دادن دست ها همراه با تکبیر گفتن می باشد و از نظر شرعی تکبیرات سه گانه در آخر نماز عملی واجب نیست بلکه امری مستحب است و وجوب شرعی ندارد. فقها بر اساس روایات ،قایل به استحباب بلند

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از افکارنیوز،

تکان دادن دست ها همراه با تکبیر گفتن می باشد و از نظر شرعی تکبیرات سه گانه در آخر نماز عملی واجب نیست بلکه امری مستحب است و وجوب شرعی ندارد. فقها بر اساس روایات ،قایل به استحباب بلند کردن دست به موازی گوش ها در ضمن ادای هر یک از تکبیرات سه گانه هستند و در عین حال این عمل همواره مستحب بوده و هیچ وجوب شرعی ندارد. نکته دیگر اینکه نگاه کردن به اطراف به همراه تکبیرات جز اعمال مستحب اهل تسنن بوده و شیعه به استحباب آن اعتقادی ندارد.
پس آنچه مورد توصیه روایات و در نتیجه فتوای مراجع محترم تقلید است، این می باشد: «مستحب است نمازگزار پس از اتمام نماز، سه مرتبه دست ها را تا مقابل گوش ها بلند سازد و در همین حالات سه مرتبه الله اکبر هم بگوید» (مضمون تلفیقی از دو حدیث، ر.ک: وسائل الشیعه، ج۴ باب ۱۴ (ابواب التعقیب) ح۱ و ۲؛ عروه الوثقی ۱/ صلوه، فی التعقیب، الاول …)
الف) علت استحباب چنین رفتاری: یکی از شاگردان حضرت امام صادق، علیه السلام می گوید: از حضرت امام صادق علیه السلام پرسیدم به چه علت نمازگزار پس از سلام نماز سه مرتبه تکبیر گفته و با هر تکبیر دستها را بلند می کند؟ ایشان پاسخ فرمودند: بدین علت که وقتی پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم، مکه را فتح نمود، نماز جماعت ظهر را با اصحابش در کنار حجر الاسود اقامه کرد و آنگاه که سلام نماز را داد دستها را بلند کرد و سه مرتبه تکبیر گفت و این دعا را خواند «لا اله الا الله وحده وحده انجز وعده و نصر عبده و اعز جنده و غلب الاحزاب وحده فله الملک و له الحمد یحیی و یمیت و هو علی کل شیء قدیر» پس رو به یارانش فرموده و خطاب کردند: این تکبیر و این دعا را پس از هر نماز واجب بخوانید و ترک نکنید، که هر کس چنین عملی را پس از سلام نماز انجام دهد شکر واجبی را ادا کرده شکر الهی بابت تقویت اسلام و سپاهیان اسلام.(وسائل الشیعه ۴/۱۰۳۰/ ب۱۴ ح۲)
ب) حکمت و اسرار عمل مزبور : شاید این اسرار و رموز در رفتار فوق نهفته باشد:(برداشت و اقتباس آزاد از آداب نماز، مرحوم آیه الله امام خمینی (ره)، ۳۷۷)
۱- هر تکبیر اذعان یک مرحله از سه نوع توحید الهی است: توحید در خالقیت (توحید افعالی، توحید ذات خدا، توحید در اسماء و صفات) و نمازگزار با هر تکبیر زبان به اعتراف می گشاید.
۲- این بلند کردن دستها و نزدیک ساختن به گوش، اشاره به طرد و فرا افکندن تعلق خاطر خود به نماز است تا مبادا عجب و خود بینی در قلب او راه یابد.
۳- اظهار ذلت، عجز، قصور و تقصیر خویش در محضر مقدس حضرت باری تعالی است.