بازخوانیِ گفت‌و‌گوی تسنیم با مرحوم "رنجبر گل‌محمدی" / حس و حال خوب روضه را با مراقبت حفظ کنیم

– اخبار فرهنگی –

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از خبرگزاری تسنیم، «غلامعلی رنجبر گل‌محمدی» متولد سال ۱۳۲۷ است و از مداحان، شاعران و نویسندگان مطرح کشور محسوب می‌شود. وی نویسنده کتاب‌هایی از جمله کتاب «تذکره عشاق» است و در این کتاب به بیان زندگی بیش از یک هزار نفر از مداحان و شاعران در ۳۱ استان ایران پرداخته است. «مدح آفتاب» مجموعه اشعار سروده شده او در دوران جنگ است، همچنین مجموعه اشعار چهارصدترانه عاشقانه شامل چهارصد دوبیتی با موضوع امام زمان (عج) دیگر اثر اوست. 

این شاعر و مداح  در سال ۱۳۹۷ با خبرگزاری تسنیم گفت‌وگویی داشته که متن این مصاحبه بازخوانی می‌شود.

فضیلتی که فقط به امام حسین (ع) عنایت کرده‌اند

* به نظر شما چرا در میان تمام ائمه (ع)، اینقدر به زیارت امام حسین (ع) تأکید و تشویق شده است؟

گل‌محمدی: زیارت قدسی عاشورای امام حسین(ع)، نوشته شدن چراغ هدایت و کشتی نجات بودن ایشان آن هم در وسعت بیش از سایر ائمه (ع) در سمت عرش الهی، حضور انبیاء (ع) قبل از خلقت جسمی امام حسین (ع) در سرزمین کربلا و گریه بر مصائب آن حضرت، مستحب بودن خوردن تربت کربلا و شفا بودن آن در مقابل حرام بودن خوردن تمام خاک‌ها، ثواب بسیار زیاد اشک بر مصائب آن حضرت و لعن بر دشمنان و …، همگی نشان از فضائل والای حضرت سیدالشهداء (ع) دارد.

با مشاهده این فضائل از امام حسین (ع) و بسیاری دیگر که اکنون مجال بیان تمام آنها نیست، در می‌یابیم که چرا تمام ائمه معصومین (ع)، محبان و شیعیانشان را اینقدر تشویق و ترغیب به زیارت آن بزرگوار کرده‌اند. به عنوان مثال، در روایتی محمد بن مسلم از امام باقر علیه‌السلام چنین روایت کرده است: «اگر مردم می‌دانستند، زیارت امام حسین علیه‌السلام چقدر فضیلت و ثواب دارد، به درستی که از شوق می‌مردند و نفسهایشان از روی حسرت بند می‌آمد. گفتم: چقدر فضیلت دارد، حضرت فرمودند: هر کس امام حسین علیه‌السلام را زیارت کند از روی اشتیاقی که به او دارد، خدا برایش هزار حج مقبول و … لَوْ یَعْلَمُ النَّاسُ مَا فِی زِیَارَهِ الْحُسَیْنِ ع مِنَ الْفَضْلِ لَمَاتُوا شَوْقاً وَ تَقَطَّعَتْ أَنْفُسُهُمْ عَلَیْهِ حَسَرَاتٍ قُلْتُ وَ مَا فِیهِ قَالَ مَنْ زَارَهُ شَوْقاً إِلَیْهِ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ أَلْفَ حَجَّهٍ مُتَقَبَّلَهٍ وَ أَلْفَ عُمْرَهٍ مَبْرُورَهٍ وَ أَجْرَ أَلْفِ شَهِیدٍ مِنْ شُهَدَاءِ بَدْرٍ وَ أَجْرَ أَلْفِ صَائِمٍ وَ ثَوَابَ أَلْفِ صَدَقَهٍ مَقْبُولَهٍ وَ ثَوَابَ أَلْفِ نَسَمَهٍ أُرِیدَ بِهَا وَجْهُ اللَّهِ». (وسائل‌الشیعه، ج۱۴، ص۴۵۳). همچنین امام رضا (ع) در حدیثی می‌فرماید: «مَنْ زَارَ قَبْرَ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع بِشَطِّ الْفُرَاتِ کَمَنْ زَارَ اللَّهَ فَوْقَ عَرْشِهِ»؛ هر کس اباعبدلله علیه‌السلام را کنار شط فرات زیارت کند، مانند کسی است که خداوند را در بالای عرش زیارت کرده است. (تهذیب‏ الأحکام، ج ۶، ص ۴۶)

امام حسین (ع) تجلی‌گر رحمت، فضل و ذات الهی در دنیا

در واقع برای اینکه بدانیم چرا اینقدر اهل بیت (ع) ما را به زیارت امام حسین (ع) تشویق کرده‌اند، بهترین کار این است که علت را در میان بیانات خود اهل بیت (ع) جویا شویم و وقتی می‌بینیم اینقدر فضیلت برای امام حسین (ع) بیان شده است، آن موقع کمی این موضوع برایمان قابل فهم‌تر می‌شود. امام حسین (ع) تجلی‌گر رحمت، فضل و ذات الهی در دنیا بود، امام حسین (ع) به قدری نزد خداوند از جایگاه والایی برخوردار است که خداوند خودش خون‌بهای او شد. در همین راستا در زیارت عاشورا می‌خوانیم: «اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا ثارَ اللَّهِ وَ ابْنَ ثارِهِ». امام حسین (ع) با فعلشان در کربلا بشریت را از ظلمت دنیا خارج کرد و نه تنها در آن دوران بلکه امروزه نیز این امر به وضوح نمایان است و در آینده نیز بسیاری با نام و یاد حضرت امام حسین (ع) رشد داده می‌شوند و از منجلاب گناه و ظلمت نجات پیدا خواهند کرد.

* رهبر معظم انقلاب بارها بر لزوم معرفت‌افزا بودن مجالس اهل بیت (ع) تأکید کردند، طوری که با پایان مجلس، معرفتی بر مستمعین افزوده شود و با چند ساعت قبلشان تفاوت کرده باشند؟ امروزه این موضوع را در هیئات چطور ارزیابی می‌کنید و چقدر توانستیم این امر را تحقق ببخشیم؟

گل‌محمدی: در طول تاریخ افراد بسیاری بودند که با حضور در مجالس ذکر اهل بیت (ع) تحولاتی بزرگ در زندگیشان رخ داده است. گرچه ممکن است برخی تا قبل از ورود به مجالس اهل بیت (ع) و به ویژه مجلس امام حسین (ع) مشغول برخی اعمال ناپسند هم باشند، اما اینکه امروزه در پای منبرها و داخل کتاب‌ها از افرادی سخن به میان می‌آید که با یک ادب یا با یک خدمت در مجلس اهل بیت (ع)، زندگیشان به کلی تغییر کرده و رو به سوی امام (ع) آورده‌اند، نشان از تأثیرگذاری فضای معنوی این مجالس است. اهل بیت (ع) فرمودند هر جا نام و یاد ما را زنده کنید همانجا خیمه ما برپاست، مگر ممکن است کسی به خیمه اهل بیت (ع) وارد شود و تأثیر نپذیرفته باشد؟ البته باید به این نکته نیز اشاره کنم که ابلیس ملعون به عنوان اصلی‌ترین دشمن بشریت هرجا متوجه افرادی می‌شود که درصدد قرار گرفتن در صراط مستقیم‌اند، تلاشش را برای گمراهی و انحراف او از صراط بیشتر می‌کند.

از فرصت رشد و پویایی جوانان در هیئت غافل نشوید!

همه این موضوع را تصدیق می‌کنند که بعد از حضور در مجالس اهل بیت (ع) و گریه و سینه‌زنی، تا مدتی حال و هوای انسان آسمانی است، در اینجا باید گفت برای اینکه ابلیس انسان را گمراه نکند، سعی کنیم این حس و حال را با مراقبت بیشتر حفظ کنیم و آن را استمرار ببخشیم. فضای هیئت آنقدر قدرتمند است که هر کسی وارد آن شود محال است چیزی بدست نیاورد. ما منبری‌ها و مداحان باید سعی کنیم با طرح مسائل ناب قرآنی جوانان را به سوی مجالس و محافل عزاداری تشویق و ترغیب کنیم. پس از آن، دیگر خودشان با چشیدن معنویت مجالس و معارف، شیفته این محافل خواهند شد و بدین ترتیب امورات زندگیشان به تدریج اصلاح می‌شود و و روی ریل اصلی قرار می‌گیرد. اصلاح و دستگیری از جوانان کار ما نیست، چراکه ما توان چنین کاری را نداریم و این کار فقط از عهده اهل بیت (ع) بر می‌آید و بس. این محافل فرصتی مغتنم برای رشد معنوی انسانهاست و نباید این فرصت را به راحتی از دست بدهیم.

شاخص‎ترین رفتارهای اصحاب امام حسین(ع)

* به نظر شما اگر امروزه بخواهیم حسینی باشیم، باید چکار کنیم؟

گل‌محمدی:به اهل بیت (ع) دروغ نگوییم، اگر عهد می‌بندیم که دیگر به سوی گناه نرویم، خب نرویم، اگر عهد می‌بندیم که دیگر رفتار زیبایی در محیط خانه، میان دوستان و همکاران و … داشته باشیم، به عهدمان وفا کنیم و از آن اهل بیت (ع) حرف‌شنوی داشته باشیم، این چیزی است که یاران امام حسین (ع) واجد آن بودند. اصحاب امام حسین (ع) طوری در قبال امامشان رفتار کردند که در روز عاشورا به «منا الحسین(ع)» تبدیل شده بودند. شاخص‎ترین رفتارهای اصحاب امام حسین(ع) در کاروانِ به سوی کربلا در اطاعت و تبعیت محض از امام زمانشان خلاصه می‎شود که در پرتو این موضوع، سایر ارزشهای دینی در وجود آنها نهادینه شد تا جایی که امام حسین(ع) در حق آنها فرمودند: «أمرهم أمری و رأیهم رأیی؛ امر شما امر من و رأی شما رأی من است». به عبارت دیگر، امام حسین (ع) در روز عاشورا یکبار به شهادت نرسید بلکه هر تیری به اصحاب می‌خورد در واقع به امام حسین (ع) برخورد می‌کرد و هر یک از اصحاب که به شهادت می‌رسیدند در واقع امام حسین (ع) شهید می‌شد و این یعنی اصحاب از جنس امامشان شده بودند.

انبیاء (ع) به واسطه آشنایی با ماجرای شهادت امام حسین(ع)، رشد داده شدند

بر اساس گزارشات روایی، خداوند به صورت‌های مختلف انبیاء (ع) را به سرزمین کربلا برد تا آنان بدین نحو با ماجرای شهادت امام حسین (ع) آشنا شوند. شاید بتوان درباره علت این موضوع چنین گفت که خداوند از این طریق، درصدد رشد انبیاء (ع) بوده است. همانطور که امروزه بسیاری با نام و یاد امام حسین (ع) و با آمدن به کربلا تحول قلوب در وجودشان رخ می‌دهد و احساس می‌کنند به خدا نزدیک‌تر شده‌اند. در آن زمان‌ها نیز انبیاء (ع) از طریق آشنایی با ماجرای شهادت حضرت سیدالشهداء (ع) و گریه بر مصائب آن حضرت و همچنین لعن بر قاتلان آن حضرت، رشد داده شدند.

* به سراغ ماجرای اربعین بیاییم. نظر شما درباره پدیده راهپیمایی اربعین حسینی که چند سالی است به نظر می‌رسد رنگ و بوی دیگری به خود گرفته چیست؟

گل‌محمدی: این سالها در جریان راهپیمایی اربعین حسینی شاهد حضور میلیونی زائران از سراسر دنیا با نژادها و سلیقه‌های مختلف بوده‌ایم، طوری که سال گذشته حدود بیست میلیون نفر زائر امام حسین (ع) در ایام اربعین بودند. اما سوالی که ممکن است برای برخی به وجود بیاید این است که به راستی زمین کربلا چگونه این همه جمعیت را در خود جای می‌دهد؟ در همین رابطه به حدیثی از امام صادق (ع) اشاره می‌کنم که بر اساس آن، حضرت فرمود: روزی فرا خواهد رسید که مسلمانان عالم به کربلا می‌آیند، فردی از حضرت سوال کرد که چگونه این همه جمعیت در آن سرزمین جا می‌شود؟ حضرت پاسخ داد: کربلا وسعت پیدا می‌کند و هرقدر وارد آنجا می‌شوند، بیشتر جا باز می‌کند.

کوتاهی در کمک به زوّار اربعین، مصداق «صد عن سبیل الله» است

دولت موظف است در اعزام مردم در ایام اربعین به کربلا تسهیلات ویژه‌ای ارائه دهد، اگر کوتاهی صورت گیرد و مردم نتوانند به اربعین بروند، این مصداقی از «یَصُدُّونَ عَن سَبِیلِ اللَّهِ» است. اربعین جایی است که مردم در آن تطهیر می‌شوند، پس اربعین را باید موسمی برای تطهیر شدن و در نتیجه رشد و حرکت به سوی ارزش‌ها دانست. نوری که در اربعین وجود دارد هدایتگر انسان‌هاست «یَهْدِی اللَّهُِ ِنُورِهِ مَنْ یَشاءُ». بنابراین می‌توان این امید را داشت که اربعینی‌ها می‌توانند در زمینه‌سازی ظهور نقش ایفا کنند و حتی جزو یاران حضرت نیز باشند، چراکه با حضور در اربعین از نور الهی بهره‌مند و رشد داده شدند.

نوری که خداوند متعال در ایام اربعین قرار داده است، انسان‌های بسیاری از با خود همراه و وارد این فضای الهی می‌کند، اما نکته جالب اینجاست که در عصر روز اربعین انگار فضا تغییر می‌کند و انسان‌ها احساس می‌کنند کربلا تاریک شده است، این در حالی است که خیابان‌ها همچون شب‌های گذشته پر نور و چراغانی است، اما نه، انسان‌ها نوری را که در روزهای گذشته حس می‌کردند، در عصر روز اربعین دیگر حس نمی‌کنند، آنان با خود چنین می‌‌گویند: چرا خیابان‌ها تاریک است؟ من شب‌های گذشته در همین خیابان‌ها رفت و آمد می‌کردم، اما اینچنین نبود، امشب هم همان نورها هست، اما چرا اینقدر تاریک است، انگار نور کم شده، اما می‌بینیم تمام چراغ‌ها روشن است.

گفت‌وگو  از”محسن شیخان”

فرهنگ کتابخوانی در هیئت‌های مذهبی / مداحان کدام کتاب‌ها را معرفی کردند؟