«وقف» بستری برای کاهش فاصله طبقاتی در جامعه است/ برپایی نماز جماعت فقط در نیمی از مساجد

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از خبرنگار قرآن و فعالیت‌های دینی خبرگزاری فارس نشست مطالبه‌گری از اوقاف و اماکن مذهبی کشور در سالن شهید سلیمانی واقع در میدان سپاه تهران برگزار شد.

در این برنامه حجت‌الاسلام خیرآبادی، مسئول اداره موقوفات حوزه‌های علمیه، با ذکر پیشینه‌ای از دفتر موقوفات و امور خیریه حوزه‌های علمیه، گفت: این سازمان با حضور حجت‌الاسلام اعرافی در سال ۹۵ تأسیس و مدیریت شد. اکنون نیز حجت‌الاسلام حسین‌نژاد مسئول سازمان هستند. از همان ابتدا سیاست‌ها و اهداف این سازمان و وضعیت مطلوب حوزه‌های علمیه تعیین و تنظیم شد. مشکلاتی هم در خصوص قوانین اوقاف وجود داشت. بحثی که وجود دارد این است که برخی موقوفات مربوط به حوزه علمیه است و دیگر موقوفات مربوط به سازمان اوقاف.

وجود ۲۰۰ هزار رقبه برای حوزه‌های علمیه

خیرآبادی با اشاره به اینکه حدود ۲۰۰ هزار رقبه حوزوی داریم، اظهار کرد: وقف‌نامه‌هایی که تنظیم می‌شوند، متولی دارند و یا یک مرجع اعلم شهر آن را پایه‌ریزی کرده و سازمان اوقاف نیز متولی آن خواهند شد. ‏اگر مثلا یک زمین کشاورز‌ی خشک شده و قابل استفاده نیست، در اختیار منابع طبیعی قرار می‌گیرد. بخشی از موقوفات ما بابت حق انتفاع از بین رفته است. همه موقوفات مربوط به حوزه علمیه نیستند، برخی از آن‌ها درصدبندی شده‌اند و به عنوان مثال حوزه در اولویت سوم وقف قرار گرفته و یا کلا ۱۰ درصد آن متعلق به حوزه است.

وی با اشاره به اینکه استان‌های اصفهان و خراسان در بحث مدیریت و شورا جدا هستند. اما هم‌صدایی وجود دارد. ابراز کرد: به غیر از این دو استان، سازمان در هر یک از استان‌ها یک نماینده دارد که موقوفات را بررسی و برنامه‌ریزی می‌کند. در هر مدرسه هم مدیر مدرسه مسئولیت دارد. اینکه در بحث موقوفات شفاف‌سازی وجود ندارد درست است اما در حوزه علمیه سامانه‌ای برای ثبت موقوفات داریم.

تولیت‌های موقوفات کجا از اوقاف جدا هستند؟

مسئول اداره موقوفات حوزه علمیه تأکید کرد: در بحث مطالبه‌گری باید کار چند قسمت بشود، موقوفات قدیمی و جدید. بهتر است که بیشتر توجهات را از موقوفات گذشته برداشته و موقوفات جدید را بررسی کنیم. واقف در هر زمانی که برای وقف‌نامه خویش شرطی گذاشته باشد، نمی‌شود در آن تغییری ایجاد کرد. در سه نقطه تولیت ها مجزا شدند، آستان قدس رضوی، حرم حضرت معصومه و حرم عبدالعظیم حسنی و نیز در حرم شاهچراغ. رهبری صراحتا تولیت جداگانه منصوب کرده‌اند.اگر درگیری بین موقوف‌علیه و متولی ایجاد شود، سازمان اوقاف ورود می‌کند. موقوف‌علیه نمی‌تواند مدیریت موقوفه را برعهده بگیرد مگر به شرایطی.

مسئول اداره موقوفات حوزه علمیه خاطرنشان کرد: در خصوص موقوفات جدید، آیین‌نامه‌ها به شکلی است که مسئولیت و تولیت و با یک نفر باشد و چارچوب‌ها به گونه‌ایست که کسی نتواند دخالت کند.

وی در پاسخ به شبهه موقوفه حوزه علمیه صدر، گفت: تولیت آن که حجت‌الاسلام عراقی هستند، توسط رهبری منصوب شده‌اند. اگر مدارکی وجود دارد که در این وقف مشکلی وجود دارد، می‌توانیم بررسی کنیم. وقف یک صدقه جاریه است. حضرت علی برای اقشار ناتوان چاه حفر می‌کردند. مردم می‌خواهند مانند پیشوای خود وقف کنند که صدقه آن بعد از فوت‌ نیز شامل حالشان بشود.

در قوانین اوقاف مشکلاتی داریم

وی ضمن اشاره به اینکه در قوانین اوقاف مشکلاتی وجود دارد، اظهار کرد: قوانین اوقاف نیاز به تغییر نسبت به اقتضای زمان دارد. کار مطالبه‌گری باید مبنایی انجام بشود نه مصداقی زیرا زمان بیشتری صرف می‌شود و ممکن است به نتیجه هم نرسد.

مطالبه‌گری عنصری است که باعث رشد می‌شود

در ادامه حجت‌الاسلام مبلغی، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه مطالبه‌گری عنصری است که باعث رشد می‌شود، گفت: این عنصر باید در جامعه تقویت شود. وقف جزوی از احکام دین ماست به طوری که بخشی از اموال خویش را در اختیار عموم قرار می‌دهند و وقف بازگشت پذیر به واقف نیست. وقف یک عبادت الهی با رویکرد اجتماعی است به منظور زدودن فقر و کاهش فاصله طبقاتی بین فقیر و غنی.

مبلغی با اشاره به اینکه اسلام انفاق را به دو دسته واجب و مستحب تقسیم می‌کند اظهار کرد: زکات واجب است. صدقه و نذر دادن هم جزو مواردی است که فاصله طبقاتی را کم می‌کند. نمی‌خواهیم بگوییم که باید تساوی کامل در جامعه وجود داشته باشد، چرا که امکان پذیر نیست، گاهی کسی بیشتر از دیگری زحمت می‌کشد. عدالت اقتضا می‌کند حقوق کسی که ۴ ساعت کار می‌کند با کسی که ۲ ساعت کار می‌کند یکی نباشد. تساوی کامل وجود ندارد.

مبلغی درخصوص فاصله طبقاتی گفت: جامعه‌ای که فاصله طبقاتی شدید و فاحش در آن وجود دارد، جامعه اسلامی نمی‌تواند باشد و نیست. امیدواریم به سمتی حرکت کنیم که به جامعه اسلامی برسیم.

وقف از زیباترین دستورات دین است

این نماینده مجلس ضمن بیان اینکه وقف جزو قشنگترین دستورات دینی است. یادآور شد: خداوند به صورت واجب و مستحب، وقف کردن و کمک به نیازمندان را برای ثروتمندان و اغنیا قرار داده است. سراغ دارم که برخی مدیران اوقاف که جرئت داشتند و به سراغ مکان هایی رفتند تا مبلغ هزینه پرداختی اجاره آن مکان ها به سازمان اوقاف را اصلاح کنند که تبدیل به مبلغ قابل توجهی بشود تا اوقاف هم بتواند خدماتی را ارائه دهد. اما درنهایت این قضیه مدیری برکنار شد. مجلس می‌تواند در اصلاح این امور در اوقاف ورود کند اما خود سازمان باید بتواند قوانین خویش را بروز کند. انتقادهای مطالبه‌گران جزو انتقادهای ما نمایندگان نیز هست.

عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در ادامه گفت: کمیسیون فرهنگی در این یک سال فعالیت خوبی داشته، مثلاً در بحث جمعیت و فرزندآوری به نتایجی رسیده است. مشوق‌هایی نیز برنامه‌ریزی شده، هرچند کم بوده و نیاز به کمک بیشتری دارد. همچنین امر به معروف و نهی از منکر جزو مسائلی است که مغفول مانده و در کمیسیون باید بررسی شود، این مسئله قانون ناقصی دارد که باید اصلاح بشود. مردم باید مطالبات خود را به نمایندگان خود که ما هستیم مطرح کنند.

وی همچنین به نقل از یکی از مسئولین سازمان اوقاف گفت: در دوران کرونا خیلی از هزینه‌های تغذیه حوزه‌های علمیه بر عهده سازمان اوقاف بوده است.

مسجد دغدغه مهم امام بود که فراموش شده است

در ادامه حجت‌الاسلام میرمحمدیان، معاون سازمان تبلیغات اسلامی امروز در مجمع ملی مطالبه‌گران مردمی اوقاف و اماکن مذهبی با بیان دغدغه‌ای که حضرت امام آن را مطرح کردند، گفت: دغدغه‌ای که فراموش شده، چیزی است به عنوان سنگر یعنی همان مسجد؛ در قرآن و روایات هم اگر دقت کنیم بارها برای ساخت و آبادانی مساجد توصیه شده. خداوند مکان‌هایی را در زمین تعبیه کرده که مرکز جاری شدن ولایت باشند، مرکز حکمرانی هر محله نیز مسجد است به همین دلیل حضرت امام فرمودند که هر مسجد سنگر است.

برای هر ۱۳۰۰ نفر یک مسجد داریم/ برپایی نماز جماعت در نیمی از مساجد

میرمحمدیان با اشاره به اینکه آماری که در خصوص مساجد اکنون داریم، دارای مشکل است. اظهار کرد: در ساخت و در آبادسازی مساجد مشکلاتی وجود دارد. عموماً برای حدود هر ۱۳۰۰ نفر یک مسجد وجود دارد و این مناسب نیست. ‏اگر وارد کارایی مساجد هم بشویم، از بین ۵۰ هزار مسجد، نهایتاً ۲۵ هزار مسجد وجود دارد که صرفاً نماز جماعت برگزار می‌کنند.

وی با بیان اینکه برخی وظایف به عهده سازمان اوقاف و برخی دیگر مربوط به مطالبه مردمی است. گفت: مساجد نباید فقط نماز برپا کنند، بلکه باید در امور فرهنگی و آموزشی نیز فعال باشند. در واقع باید مسئول همه شئون محله باشند. همه مساجد کشور باید امام محله داشته باشند، باید این موضوع را از حوزه علمیه و سازمان تبلیغات مطالبه کرد. ۲۵ حوزه مختلف ازسوی سازمان تبلیغات برای امام مسجد در نظر گرفته شده. اما دولت همکاری‌های لازم برای تامین روحانیون را انجام نمی‌دهد.

وی با اشاره به اینکه با کارمند شدن طلبه‌ها مخالف است، ابراز کرد: طلبه اگر وابسته به دولت شود، بی‌خاصیت می‌شود حتی اگر دولت اسلامی باشد. رهبری هم تاکید می‌کنند که نباید این اتفاق رخ دهد. همچنین اماکن مقدسه‌ای که مربوط به سازمان تبلیغات می‌شود، فقط مسجد است.