مرز افغانستان، مقصد امسال موکب‌های اربعین/ شما هم می‌توانید «میاندار» خدمت به همسایه‌های مهاجر باشید

گروه جامعه خبرگزاری فارس- مریم شریفی؛ «بچه امام حسینی مگر می‌تواند درد و رنج همنوعش را ببیند و بی‌تفاوت باشد؟» تمام ماجرا، در همین جمله خلاصه می‌شود؛ ماجرای تشکیل گروه «میاندار خدمت»(یا همان خیمه خدمت‌رسانی هیئات مذهبی کشور) و حضور فعالش در کمک‌رسانی به هموطنان در موقعیت‌های بحرانی مانند سیل و زلزله و کم‌آبی. دغدغه اهالی این خیمه بزرگ و پربرکت در دستگیری از همنوعان دردمند آنقدر روشن و محترم است که وقتی پاشنه‌های همت را ورمی‌کشند و برای مرهم گذاشتن روی زخم‌های همسایگان رنج‌دیده وارد میدان می‌شوند، لازم نباشد بپرسیم: چرا؟

در روزهایی که یک گوشمان به اخبار ایران است و گوش دیگرمان به اخبار نگران‌کننده افغانستان و هیاهویی به پاست در فضای مجازی از تقابل هشتگ‌های موافقان و مخالفان نقش‌آفرینی ایران در بلوای داخلی کشور همسایه، بچه هیئتی‌های خوش‌غیرت با راه‌اندازی پویش «همسایه»، در فضای حقیقی آستین‌ها را برای کمک عملی به مردم مظلوم افغانستان بالا زده‌اند. خادمان حسینی نیت کرده‌اند امسال به‌جای مرز عراق، موکب‌های خدمت‌رسانی‌شان را در مرز افغانستان برپا کنند و به‌جای زائران پیاده اربعین، خدمتگزار مهاجران بی‌پناه افغان باشند. اگر مشتاقید از کم و کیف اجرای این پویش مردمی و نحوه مشارکت در آن باخبر شوید، گفت‌وگوی ما با «هادی شعبانی»، مسئول خیمه میاندار خدمت هیئات مذهبی کشور و مسئول دفتر خدمات اجتماعی جامعه ایمانی مشعر را از دست ندهید.

هرکه دارد هوس حمایت از مهاجران، بسم الله…

«همان موکب‌هایی که هر سال برای خدمت‌رسانی به زائران پیاده اربعین به کشور عراق اعزام می‌شدند و امسال با توجه به محدودیت‌های کرونایی امکان حضور در این مراسم باشکوه را ندارند، اعلام کرده‌اند آماده‌اند به مرز افغانستان اعزام شوند. این دوستان هیئتی که نتوانسته‌اند در خدمت عاشقان و زائران سیدالشهدا (ع) باشند، اعلام آمادگی کرده‌اند برای خدمت‌رسانی به مهاجران افغانستانی که از خانه و کاشانه خود آواره شده‌اند، موکب‌هایشان را در مرز افغانستان برپا کنند و به این عزیزان خدمات ارائه دهند.» مسئول خیمه میاندار خدمت بی‌مقدمه می‌رود سر اصل مطلب و در ادامه می‌گوید: «همین حالا بعضی از دوستان موکب‌دارِ ما در استان‌های خراسان رضوی، خراسان جنوبی و سیستان‌وبلوچستان با وجود تمام محدودیت‌ها در مرز افغانستان مشغول خدمت‌رسانی به مهاجران افغان هستند که خود را به مرز رسانده‌اند. اما چون وسعت کار بالاست، تصمیم گرفتیم در سطح ملی به این موضوع ورود کنیم.

آوارگان در داخل افغانستان

البته تمرکز ما بر این است که کمک‌های اصلی را به داخل خاک افغانستان برسانیم. از این جهت با دوستان افغانستانی فعال در مسجد جامع امام علی (ع) در شهر «زَرَنج» ولایت «نیمروز» افغانستان هماهنگی‌های لازم انجام شده‌است. مقرر شده غذا و امکانات اولیه موردنیاز شامل لباس کودکان و لوازم بهداشتی اطفال و بانوان توسط موکب‌هایی که ما لب مرز داریم تدارک داده شده و به دست دوستان فعال در این مسجد رسانده شود تا آنها این اقلام را در میان آوارگانی که شهر و ولایت خود را ترک کرده و به شهر زرنج آمده‌اند، توزیع کنند.»

وقتی زلزله باعث شد هم‌خانه شویم

اما خیمه میاندار خدمت، دقیقاً چه تشکلی است؟ از چه زمانی وارد میدان فعالیت‌های اجتماعی شده و چه کارنامه‌ای دارد؟ «هادی شعبانی» در تشریح کارنامه این گروه خاص در خدمت‌رسانی به هموطنان، برمی‌گردد به ۳ سال قبل و می‌گوید: «گرچه هیئت‌های مذهبی به تأسی از سیره اهل بیت علیهم السلام، همیشه در عرصه‌های اجتماعی پیشتاز بوده‌اند و از قدیم‌الایام هرکس مشکلی داشته، به مسجد و هیئت و حسینیه محله مراجعه می‌کرده و با همدلی بزرگان این محافل مشکلش رفع می‌شده، اما فعالیت‌های اجتماعی منسجم هیئات کشور تحت عنوان گروه «میاندار خدمت»(miandar_ir) در سال ۹۷ و بعد از زلزله کرمانشاه شکل گرفت. با این هدف که حلقه اتصالی ایجاد کند بین مجموعه‌های خدمت‌رسان هیئتی تا به شکل یکپارچه، با ساماندهی مشخص و با کمیت و کیفیت بیشتری بتوانیم در خدمت اقشار محروم کشور و هموطنان نیازمند کمک باشیم.

درواقع شعار ما این است که بچه هیئتیِ پیرو مکتب امام حسین (ع) نمی‌تواند نسبت به بچه یتیمی که در همسایگی هیئت و حسینیه سر گرسنه بر بالین می‌گذارد، بی‌تفاوت باشد. در یک کلام، ما از هیئت سکولار بیزاریم و هیئت امام حسینی را از چنین تفکری مبرا می‌دانیم. بر همین اساس، امروز بیش از ۱۱۱۰ هیئت خدمت‌رسان در سراسر کشور به‌صورت منسجم و شبکه‌ای در زمینه‌های مختلف اجتماعی مشغول ارائه خدمت هستند.»

و خیمه‌ای که هیئتی‌های جهادی زیر آن جمع شدند، خیلی زود منشأ برکت و امید شد برای هموطنانی که در یک چشم بر هم زدن، تمام زندگی‌شان را از دست داده بودند: «اولین فعالیت ما در قالب گروه بزرگ کشوری میاندار خدمت با اجرای پویش «هر هیئت، یک روستا» در زلزله کرمانشاه شکل گرفت که با موفقیت‌های خوبی هم همراه بود. اولین خانه‌های «کلید تحویل» بعد از بازسازی مناطق زلزله‌زده، توسط بچه‌های هیئتی به هموطنان زلزله‌زده کرمانشاهی تحویل داده شد. در این پویش به لطف خدا بیش از ۲۰۰ باب خانه که صفر تا صد آن بازسازی و آماده شده و قابل سکونت بود، به این عزیزان تقدیم کردیم تا در خانه‌هایی جدید و مقاوم زندگی خود را از سر بگیرند.»

نوبت سقایی ماست

پای بچه هیئتی‌ها به وادی بی‌انتهایی باز شده بود که دیگر دلشان اجازه نمی‌داد قدمی از آن عقب بنشینند. هادی شعبانی از مسیری که در ادامه پیش روی اهالی خیمه میاندار خدمت قرار گرفت، اینطور می‌گوید: «بحران آب در روستاهای شهر آبادان در سال ۹۷، دومین فعالیت مهم گروه میاندار خدمت را رقم زد. در آن مقطع ۷۲ روستای آبادان با مشکل جدی آب مواجه بودند. بعد از اینکه خط لوله غدیر توسط سپاه در آن مناطق کشیده شد، مشکل اغلب آن روستاها کاملاً حل شد. اما اجرای عملیات اجرایی آن خط لوله به حدود ۴ ماه زمان نیاز داشت. خدمت‌رسانی بچه‌های هیئی باعث شد در آن چند ماه، مردم این روستاها سختی نکشند. در تمام روستاها مخازن آب تعبیه کردیم و آب آشامیدنی را به صورت روزانه با تانکر در روستاها توزیع می‌کردیم.»

سیراب شدن روستاهای تشنه با پویش «یا ساقی العطاشا»

«بعد از مشارکت هیئت‌های حسینی در کمک‌رسانی به هموطنان سیل‌زده در نوروز ۹۸ در استان‌های گلستان، لرستان و خوزستان در قالب پویش «سین هشتم»، فرصت یک نقش‌آفرینی اثرگذار در حوزه آب روستاهای محروم جنوب کشور برای ما فراهم شد. تجربه موفق آبرسانی به روستاهای آبادان، مقدمه خوبی بود برای ورود به بحث مشکل همیشگی آب در روستاهای سیستان‌وبلوچستان. اینطور بود که از محرم سال ۹۹ بحث آبرسانی در این استان را با پویش «یا ساقی العطاشا» و با شعار «نوبت سقایی ماست» شروع کردیم و با مشارکت تعداد زیادی از هیئت‌ها و با همکاری آبفا، توانستیم مشکل آب حدود ۳۶ روستا را رفع کنیم.

بعد از موفقیت طرح آبرسانی در روستاهای هدف‌گذاری شده در سیستان و بلوچستان، و با توجه به اینکه اغلب روستاهای کشور با مشکل آب دست به گریبانند، تصمیم گرفتیم این حرکت را به نهضت آبرسانی یا ساقی العطاشا تبدیل کنیم تا نه یک طرح مقطعی بلکه یک حرکت ادامه‌دار باشد. با خودمان قرار گذاشتیم نقطه پایان این نهضت، وقتی باشد که ان‌شاءالله هیچ روستایی در کشورمان مشکل آب نداشته باشد.

به وزارت نیرو و آقای محرابیان، وزیر جدید نیرو هم اعلام کرده‌ایم چنانچه این عزیزان طرح جامعی داشته باشند و نقشی برای نیروهای مردمی در آن دیده باشند، این ظرفیت عظیم هماهنگ هیئتی کاملاً آماده همکاری است همچنانکه خودش از قبل خدمت‌رسانی در این زمینه را شروع کرده است و در حد بضاعت همین حالا هم دارد در خوزستان و سیستان‌وبلوچستان آبرسانی می‌کند.»

مهاجران افغان در مرز ایران

از همسایه خبر داری؟

حالا فکرش را بکنید، برای جوانان غیرتمندی که تاب تحمل تشنگی پسربچه‌ها و دخترکان روستایی را ندارند و دلشان از بی‌سرپناهی خانواده‌های زلزله‌زده به درد می‌آید، فرقی دارد همنوعان دردمندی که چشم‌انتظار دستان یاریگرشان هستند، در جغرافیای مشترک با آنها باشند یا کیلومترها دورتر در آن طرف مرز در حال دست و پنجه نرم کردن با مشکلات؟ مسئول جوان خیمه میاندار خدمت، این سئوال را با معرفی حرکت جدید اهالی این خیمه پربرکت پاسخ می‌دهد: «از مدتی قبل، در کنار خدمت‌رسانی به مناطق محروم کشور، توجه ما به کشور افغانستان و مشکلاتی که برای مردمان این کشور دوست و همسایه مسلمان ایجاد شده بود، جلب شد.

انتشار اخبار و تصاویر از شرایط نابسامان افغانستانی‌های عزیز، هر انسان آزاده‌ای را ناراحت می‌کرد. طبق سیاست رسمی نظام جمهوری اسلامی ایران، ما طرفدار مردم افغانستان هستیم و از اینکه تعداد زیادی از آنها از خانه و کاشانه خود آواره شده‌اند و به دلیل احساس ناامنی، با فرزندان کوچک خود به مرزهای کشورهای همسایه پناه برده‌اند و در شرایط نامناسبی هستند، رنج می‌بریم. به همین دلیل تصمیم گرفتیم در یک حرکت دسته‌جمعی در قالب پویش «همسایه»، به کمک مردم مظلوم و ستمدیده افغانستان برویم و به آنها خدمت‌رسانی کنیم.»

موکب های ایرانی و افغانستانی در کنار هم در مسیر پیاده روی اربعین در سالهای گذشته

به یاد مسیر بهشتی پیاده‌روی اربعین…

«ایام اربعین حسینی و شرایط خاص کرونایی که موکب‌داران و هیئتی‌ها را از حضور در پیاده‌روی خاطره‌انگیز اربعین محروم کرده، ظرفیت مناسبی را برای کمک‌رسانی به مهاجران افغان فراهم کرد. وقتی موکب‌داران جامانده، خودشان ابراز علاقه و آمادگی کردند که حاضرند برای خدمت‌رسانی به آوارگان افغانستانی موکب‌هایشان را در مرز و حتی در خاک افغانستان دایر کنند، یک مجموعه ارزشمند از نیروی انسانی و امکانات به‌صورت بالقوه در اختیار پویش همسایه قرار گرفت.»

ورورد مهاجران افغان به مرز میلک

حالا این سئوال پیش می‌آید که با توجه به شرایط خاص کشور افغانستان و به تبع آن شرایط خاص مرزهای این کشور، حضور و استقرار و خدمت‌رسانی موکب‌های داوطلب چگونه خواهد بود؟ شعبانی با بیان اینکه رایزنی‌ها برای ایجاد بستر مناسب برای این خدمت‌رسانی بی‌وقفه ادامه دارد، می‌گوید: «آنچه در ذهن ما و مطلوبمان بود، این بود که دقیقاً مشابه اتفاقی که در مسیر پیاده‌روی اربعین رقم می‌خورد و موکب‌ها در کنار هم برپا می‌شد، در نقطه صفر مرزی ایران و افغانستان هم می‌توانستیم موکب‌هایمان را کنار هم برپا کرده و از مهاجرانی افغانستانی که به لب مرز می‌رسند، پذیرایی کنیم. اما با توجه به شرایط خاص کشور افغانستان و مرزهای این کشور، از طرف مرزبانی مجوز فعالیت به این شکل به ما داده نشد و شرایط برای برپا کردن موکب به شکل موکب‌های اربعین فراهم نشد.

به همین دلیل ما در حال حاضر در مرز «میلَک» فقط توانسته‌ایم داخل محوطه مرزبانی جمهوری اسلامی ایران، یکی از موکب‌هایمان را دایر کنیم و به‌صورت محدود به مهاجران افغان خدمات ارائه دهیم. ضمن اینکه لازم است بدانیم اینجا امکان تحقق آن ذهنیت همیشگی نسبت به موکب‌ها وجود ندارد. شرایط حساس مرزهای افغانستان اجازه نمی‌دهد ما آن سازه‌های معروف همیشگی را برپا کنیم و به آن شکل باشکوه خدمت‌رسانی به زائران اربعین، به عزیزان مهاجر خدمات ارائه کنیم. بنابراین فارغ از تدارکات ظاهری و بیرونی، تمام تلاش ما این است که خدمات موکب‌های اربعینی را برای این عزیزان بی‌پناه مهیا کنیم.»

وقتی پشتیبانی به‌اندازه خط مقدم، مؤثر است

 «با توجه به محدودیت‌های موجود، الان فقط یک موکب در نقطه صفر مرزی میلک مشغول خدمت‌رسانی به مهاجران است. در این شرایط، مابقی موکب‌های ما باید در داخل کشورمان و در نزدیکی مرز مستقر شوند و در زمینه پشتیبانی موکب نقطه صفر مرزی فعالیت کنند تا آن موکب بتواند با کمیت و کیفیت بیشتری به مهاجران افغانستانی خدمات ارائه کند.

خوشبختانه در مرز «دوغارون»، شرایط مساعدتری داریم. دوستان هیئتی ما با سهولت بیشتری یک موکب را در این نقطه مرزی دایر کرده و مشغول خدمت‌رسانی به مهاجران عزیز افغانستانی هستند و با توجه به فاصله کم این نقطه تا شهر «تایباد»، پشتیبانی خوبی هم از این موکب در حال انجام است. درمجموع الان برای خدمت‌رسانی به مهاجران افغانستانی، یک نقطه آشپزخانه‌ای فعال را در دل هرکدام از نقاط مرزی‌مان ایجاد کرده‌ایم و کار پشتیبانی از آنها هم توسط موکب‌های دیگر در شهرهای اطراف آن در دو استان سیستان‌وبلوچستان و خراسان رضوی دارد صورت می‌گیرد؛ به این ترتیب که مواد غذایی، نیروی انسانی، امکانات لجستیکی و… را به این تک موکب‌های مرزی می‌رسانند تا خدمت‌رسانی بهتری به عزیزان افغانستانی داشته باشند.»

رفیق! جا نمونی…

«حال جامانده را جامانده می‌فهمد فقط». این، زبان حال بسیاری از عاشقان امام حسین (ع) است که زیر سایه شرایط کروناییِ دو سال گذشته، از قافله زائران پیاده کربلا جا مانده‌اند. و در این میان، حال موکب‌دارانی که امسال عزمشان را جزم کرده بودند هرطور شده خودشان را برای خدمت‌رسانی به زائران به مسیر نجف تا کربلا برسانند اما پشت مانع کرونا و واکسن و سهمیه‌بندی و… گرفتار شدند، حکایت دیگری است. اما برای امام حسینی‌ها، بن‌بست، معنا ندارد. جبهه‌ها ممکن است تغییر کند اما، جریان خدمت برای آنها توقفی نخواهد داشت. با همین نگاه، اراده کرده‌اند اگر مرز عراق به رویشان بسته است، فرصت خدمت را در مرز افغانستان غنیمت بشمارند: «از وقتی پویش همسایه به راه افتاده، چه هموطنان خیّر و چه دوستان هیئتی و موکب‌دار، به‌طور مرتب تماس می‌گیرند و اعلام آمادگی می‌کنند؛ چه برای ارائه کمک در زمینه‌های مختلف چه برای برپایی موکب برای خدمت‌رسانی به مهاجران عزیز افغانستانی. با مدیریت همکاران ما، موکب‌ها سازماندهی می‌شوند تا طبق برنامه زمان‌بندی، کمک‌هایشان را ارسال کنند و چنانچه شرایط فراهم شود، خودشان هم در شهرهای مرزی حضور داشته باشند.

مهاجران افغان در مرز ایران

تعداد بسیار زیادی از هموطنان هم تماس می‌گیرند و می‌گویند: «ما آماده‌ایم به‌عنوان نیروی جهادی به کمک شما بیاییم و چه در لب مرز و چه در خاک افغانستان خدمت‌رسانی کنیم.» تیم‌های پزشکی، نیروهای فنی و دیگران هم در تماس‌هایشان اعلام آمادگی می‌کنند برای مشارکت در این پویش. همه اینها نشان‌دهنده اوج اتحاد و همدلی دو ملت دوست و همسایه و همزبان ایران و افغانستان است. ما همچنان در حال رایزنی هستیم. چنانچه شرایط برای برپایی موکب‌هایمان در مرز افغانستان فراهم شود، قطعاً موکب‌های تخصصی دایر خواهیم کرد که هم قابلیت اسکان داشته باشند، هم قابلیت پخت‌وپز و هم قابلیت ارائه خدمات پزشکی. فقط منتظریم عزیزانی که متولی امر هستند، به لحاظ قانونی شرایط را برای ما فراهم کنند.»

مشارکت اعضای تیپ فاطمیون در کمک رسانی به سیل زدگان ایران در سال۹۸

روی ما هم حساب کنید

اما در کنار شور همدلی که در میان مردم ایران برای کمک به مهاجران افغان شکل گرفته، اعلام آمادگی افغانستانی‌های مقیم ایران برای مشارکت در پویش همسایه هم، از اتفاقات جذاب این حرکت مردمی است. مسئول خیمه میاندار خدمت در این باره می‌گوید: «ما در پویش همسایه با استقبال پرشور افغانستانی‌های ساکن ایران روبه‌رو شده‌ایم. درواقع بخش زیادی از تماس‌ها برای مشارکت در این پویش از طرف این عزیزان است. ما حتی موکب‌هایی داریم که موکب‌داران آن، افغانستانی هستند. این عزیزان کاملاً اعلام آمادگی کرده‌اند برای اعزام به مرز افغانستان. دیگر شهروندان افغانستانی هم همینطور، برای هر نوع کمکی اعلام داوطلبی می‌کنند. و چقدر هم تشکر می‌کنند بابت اینکه این پویش در ایران برای کمک به مردم افغانستان شکل گرفته.

خدمت رسانی شیعیان افغانستان به زائران پیاده اربعین در سالهای گذشته

یکی دو روز قبل، یک کارگر ساده افغانستانی ساکن ایران تماس گرفته بود و می‌گفت: «من پول ندارم. شرمنده‌ام. اما همه‌جوره آماده همکاری هستم. هر کاری از دستم بربیاید، در این پویش برای هموطنانم انجام می‌دهم.» البته این روحیه داوطلبی عزیزان افغان برای ما جدید نیست. ما در بحران‌های سال‌های قبل در ایران هم همیشه شاهد مشارکت و همدلی عزیزان افغانستانی ساکن ایران بوده‌ایم. در ستاد مردمی گروه میاندار و در زمان بحران‌هایی مثل سیل و زلزله، بسیاری از طرح‌های جهادی ما با زحمات همین عزیزان افغان پیش می‌رفت و ما همیشه شاهد تعامل ارزشمند آنها بوده‌ایم. حالا هم وظیفه ماست که به میدان بیاییم و به کمک هموطنان آن‌ها برویم.»

به امید روزهای بهتر…

«آن نقشی که ما به‌عنوان نیروی مردمی باید در شرایط بحرانی امروز افغانستان ایفا کنیم، این است که باید برای انجام فعالیت‌های جهادی برای کمک به مردم این کشور آماده باشیم. ما از این جهت، کاملاً آماده و هماهنگ هستیم. از آن طرف، از مسئولان محترم کشور هم انتظار داریم بستر و شرایط را برای حضور نیروهای مردمی ما تسهیل کنند.» هادی شعبانی که به‌اتفاق دوستانش مدام وضعیت کشور افغانستان و مناطق مرزی را رصد می‌کنند، در ادامه می‌گوید: «البته می‌دانیم شرایط فعلی کشور افغانستان، کار را برای مسئولان ما هم سخت کرده است. متاسفانه چارچوب مشخصی در آن طرف وجود ندارد که ما انتظار دیپلماسی خاصی از دولتمردان‌مان داشته باشیم. با این حال، اطلاع داریم مسئولان ما دارند برای کمک به مردم افغانستان تلاش می‌کنند؛ هم مسئولان سفارت و هم دوستان کمیته امداد و هلال احمر. امیدواریم با هماهنگی‌هایی که با گروهی که در حال حاضر متولی امور مردم افغانستان هستند صورت می‌گیرد، شرایط برای یک تعامل سازنده به نفع مردم افغانستان فراهم شود.»

شما هم می‌توانید «میاندار» خدمت به مهاجران افغان باشید

اگر شما هم تمایل دارید با مشارکت در پویش همسایه، سهمی در کمک کردن رنج‌های مهاجران افغانستانی داشته باشید، با صحبت‌های پایانی مسئول خیمه میاندار خدمت همراه باشید: «هموطنان نیکوکار می‌توانند از طریق شماره‌گیری کد دستوری #۱۱۱۲۱۱*۸۸۷۷* برای اهدای کمک‌های نقدی خود به پویش همسایه اقدام کنند. شماره تلفن ۰۲۱۲۸۴۲۲۲۱۳ نیز با پاسخگویی ۲۴ ساعته برای اهدای کمک‌های غیرنقدی دراختیار هموطنان عزیز است.

علاقه‌مندان سراسر کشور از طریق تماس با این شماره می‌توانند به هیئت‌های هر استان و شهرستان متصل شده و کمک‌های غیرنقدی خود (شامل لباس کودکان، لوازم بهداشتی اطفال و بانوان و…) را به دست این دوستان و از طریق آنها به دست ما برسانند. همینطور اگر موکب‌داران عزیز، داوطلب اعزام به مرز افغانستان هستند، می‌توانند از طریق همین شماره تلفن، هماهنگی‌های لازم را با دوستان جهادی ما انجام دهند.»