۸ توصیه برای برگزاری عزاداری واقعی در ماه محرم

سرویس سبک زندگی فردا: مراسم عزاداری سید و سالار شهیدان که هر سال باشکوه تر از سال‌های قبل برگزار می‌شود، دچار آفت‌ها و تحریفاتی نیز شده است. همین چند وقت پیش بود که کلیپی از آقای قرائتی در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شد که ایشان در آن ویدئو از به استقبال رفتن ماه محرم گلایه کرده بودند. آنچه مشخص است، این است که باید با آداب عزاداری برای سیدالشهدا علیه‌السلام آشنا باشیم و با عزاداری نامناسب به روح حماسی این واقعه عظیمآسیب نزنیم. در این یادداشت نگاهی خواهیم داشتیم به آداب عزاداری و اینکه چگونه باید در ماه محرم عزاداری کنیم.   ۱. نماز اول وقت را در اولویت قرار دهید

متاسفانه هنوز هم مجالسی در ماه محرم برگزار می‌شود، که تا دیر وقت عزاداری ادامه پیدا می‌کند و همین باعث قضا شدن نماز صبح عزاداران می‌شود. در هر حالی یادتان باشد که نماز امری واجب است، اما عزاداری بر سیدالشهدا علیه‌السلام هر چند بسیار ثواب دارد ولی مستحب است. پس همیشه نماز اول وقت را در اولویت قرار بدهید. به همین دلیل چند سالی می‌شود که بر نماز ظهر روز عاشورا بسیار تاکید می‌شود. بهتر است نماز در چنین روزی به جماعت و در اول وقت برگزار شود. گفته می‌شود در ظهر روز عاشورا، مردی از اصحاب سیدالشهدا علیه‌السلام به حضرت فرمودند:«یا اباعبدالله! وقت نماز است و ما دلمان می‌خواهد برای آخرین بار نماز جماعت را با شما بخوانیم». حضرت نگاهی کرده و تائید کردند که وقت نماز است. سپس خطاب به مرد فرمودند:«نماز را یاد کردی، خدا تو را از نمازگزاران قرار بدهد» و بعد از آن در همان میدان جنگ، نماز ظهر عاشورا را اقامه کردند.

۲. لباس مشکی بدون هیچ زرق و برقی بر تن کنید

مرسوم است که مردم در هنگام مرگ عزیزان شان لباس مشکی بر تن می‌کنند و این رنگ نشانه و علامت عزادار بودن است. بنابراین در ماه محرم به خصوص در دهه اول این ماه ادب این طور حکم می‌کند که لباس سیاه بر تن کنیم. گرچه در روایات پوشیدن لباس سیاه مکروه ذکر شده است ولی برای محرم و عزای امام حسین علیه‌السلام نه تنها ایرادی ندارد بلکه رجحان نیز دارد. چرا که نشانه ابراز ارادت و محبت به ساحت مقدس اهل بیت علیه‌السلام است. همچنین در برخی روایات تاریخی در این باره آمده است هنگامى که (بر اثر خطابه‏ها و افشاگرى‏‌هاى امام سجّاد علیه السلام و حضرت زینب علیها السلام) یزید به خاندان هاشمى اجازه داد در دمشق عزادارى کنند، زنان هاشمى و قرشى لباس سیاه بر تن پوشیدند و به مدّت هفت روز براى امام حسین علیه السلام و شهداى کربلا عزادارى کردند. مطمئنا منظور از پوشیدن لباس مشکی، لباسی است که به نشانه عزا به تن می‌کنیم. نه آنچه که در حال حاضر به عنوان مد‌های عجیب و غریب برای ماه محرم در بازار می‌بینیم. پس بی‌خیال زرق و برق شوید و به یک لباس مشکی مرتب و تمیز اکتفا کنید.

۳. هر روز زیارت عاشورا بخوانید

در روزهای محرم، به توصیه امام غائب هر روز زیارت عاشورا بخوانید و به این ترتیب به امام حسین علیه‌السلام وصل باشید. گرچه خواندن زیارت عاشورا امری مستحب است و در مستحبات باید و حتمنی وجود ندارد اما توصیه شده که زیارت عاشورا با صد لعن و سلام و به صورت کامل خوانده شود. به این ترتیب می توانید به آثار و نتایج کامل آن نیز برسید. در سندها چنین آمده که زیارت عاشورا از حدیث های قدسی است و به همین خاطر علما و بزرگان دین بر خواندن این زیارت مداومت می کردند. آیت الله العظمی شیخ محمدحسین اصفهانی که صاحب تالیفات متعددی هستند، همیشه از خدا می‌خواستند که کلمات پایانی عمرش را خواندن زیارت عاشورا قرار دهد. خداوند دعای او را مستجاب کرد و ایشان پس از خواندن زیارت عاشورا چشم از دنیا فرو بست.

۴. گریه و اشک برای سیدالشهدا علیه السلام نباید جنبه شخصی داشته باشد

یکی از شیوه های مرسوم عزاداری اشک ریختن است. اجر و مزد گریه بر امام حسین  علیه السلام بسیار بزرگ است و خداوند خود ضامن آن می شود. به فرموده امام صادق علیه السلام گریه بر سیدالشهدا علیه السلام سختی های زمان احتضار را از بین می برد و باعث راحتی در قبر می شود. همچنین شیخ صدوق از حضرت رضا علیه السلام روایت کرده است:«هر که روز عاشورا روز مصیبت و اندوه گریه او باشد، حق تعالی روز قیامت را برای او روز شادی و سرور گرداند و دیدگانش در بهشت به نور ما روشن شود» همچنین آن حضرت درباره گریه بر امام حسین علیه‌السلام به ریان بن شیب فرمودند:« ای پسر شبیب اگر بر حسین (علیه السّلام) گریه کنی و آب دیده گان تو بر روی تو جاری شود حق تعالی جمیع گناهان صغیره و کبیره تو را می آمرزد خواه اندک باشد و خواه بسیار» البته باید توجه کرد که این گریه‌ها جنبه شخصی ندارد و در واقع اعلام برائت و جنگ با ظالمان و ستمکاران است.

۵. اگر نتوانستید گریه کنید، حالت تباکی به خود بگیرید

ممکن است که در مجلس عزاداری نتوانیم گریه کنیم و اشکی بریزیم. این نباید مانع شرکت ما در مراسم عزای سیدالشهدا علیه‌السلام شود. توصیه شده در این شرایط حالت «تباکی» به خود بگیریم. تباکی یعنی خود را به گریه زدن و حالت غم و اندوه به خود گرفتن. این حداقل کاری است که می‌توان به احترام مجلس عزاداری و صاحب اصلی آن انجام داد. جالب است بدانید که برای تباکی هم ثواب و پاداش در نظر گرفته است. امام صادق علیه‌السلام در این باره فرموده‌اند:«کسی که در مرثیه حسین ـ علیه‌السلام ـ شعری خوانده و خود را شبیه گریه‌کنندگان درآورد، بهشت برای اوست» همچنین در حدیث قددسی آمده است:«ای موسی هر یک از بندگانم که‌ در زمان شهادت فرزند مصطفی ـ صلی‌ الله‌ علیه ‌و آله ـ گریه کند یا حالت گریه به خود گیرد و بر مصیبت سبط پیامبر تعزیت گوید، همواره در بهشت خواهد بود».

۶. خانه را حسینیه کنیم

یکی از نشانه‌های ماه محرم و عزادار بودن برای حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام آویزان کردن پرچم سیاه بر سر در خانه است. علاوه بر این می‌شود کتیبه‌های کوچکی را هم بر دیوار خانه قرار داد. برپایی روضه و مجلس سوگواری برای سیدالشهدا علیه‌السلام در خانه، علاوه بر اینکه از ثواب و اجر زیادی برخوردار است، باعث انس اعضای خانواده با روضه شده و فضای خانه را متبرک به یاد سیدالشهدا علیه‌السلام می‌کند. در همین باره امام صادق علیه‌السلام به یکی از یارانش به نام فضیل فرمودند:« آیا تشکیل مجلس مى‏دهید و با یکدیگر پیرامون معارف دینى و فضایل اهل بیت علیهم السلام گفتگو مى‏کنید؟ فضیل پاسخ داد: آرى. امام علیه السلام فرمود: «إِنَّ تِلْکَ الَمجالِسَ أُحِبُّها، فَأَحْیُوا أَمْرَنا، فَرَحِمَ اللَّهُ مَنْ أَحْیا أَمْرَنا؛ چنین‏ مجالسى را دوست مى‌‏دارم. مکتب ما را زنده نگه دارید؛ خداوند رحمت کند کسى را که مکتب ما را احیا کند».

سپس امام علیه السلام ادامه داد: «هر کس که مصائب ما را یادآورد و یا نزد او از ما یادى شود و اشک از دیدگانش سرازیر گردد، هر چند اندک باشد، خداوند گناهانش را بیامرزد»

۷. نوحه سرایی برای حضرت سیدالشهدا علیه السلام

لازم نیست حتما مداح باشیم تا بتوانیم نوحه سرایی کنیم. در همین حد هم که بتوانیم با شعرهایی درباره شهادت آن حضرت اشک دیگران را در بیاوریم هم به یک نوحه خوان تبدیل می‌شویم. در ماه محرم و در جمع‌های خودمانی می‌توانیم اشعاری پرمعنی و سوزناک را برای این کار انتخاب کنیم و به عزاداری برای سیدالشهدا علیه السلام بپردازیم. یادمان باشد که برای این کار به غلوگونه و کفرآمیز متوسل نشویم.

۸. تعطیل کردن کسب و کار

وقتی یکی  از عزیزانمان را از دست می‌دهیم، به نشانه احترام و ادب کسب و کارمان را برای چند روز تعطیل می‌کنیم. ترک تلاش برای به دست آوردن مادیات در روز عاشورا بسیار توصیه شده است. امام رضا علیه السلام در همین باره فرموده اند:« هر کس در روز عاشورا تلاش و کوشش دنیوى را رها سازد، خداوند حوایج دنیا و آخرت او را برآورده کند و هر کس‏ که روز عاشورا را روز مصیبت و اندوه و گریه قرار دهد، خداوند روز قیامت را براى وى روز شادى و سرور قرار خواهد داد».