تلفن‌گرامی که کمر ارتش صدام حسین را در خرمشهر شکست

در شرایطی قریب به سه دهه پیش در چنین روزهایی، ۱۳۰ هزار رزمنده ایرانی سلحشورانه خاک ایران را از دشمن بعثی بازپس می‌گرفتند تا پیروزی نهایی را در سوم خرداد با فتح کامل خرمشهر و مناطق اطراف آن و عقب راندن ارتش بعث عراق رقم بزنند، تلفن‌گرام سردار محسن رضایی فرمانده کل سپاه پاسداران در دوران دفاع مقدس نقش اساسی در تمرکز تمام توان جنگ بر این عملیات و رقم زدن پیروزی بزرگ و غرورآفرین ملت ایران در این نبرد سرنوشت ساز داشت.

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از «تابناک»؛ عملیات بیت‌المقدس یکی از بزرگ‌ترین رویدادهای نظامی تاریخ ایران و یکی از بزرگ‌ترین نبردهای تاریخ دفاع مقدس محسوب می‌شود. ۱۳۰ هزار رزمنده ایرانی در ساعت ۳۰ دقیقه بامداد ۱۰ اردیبهشت ۱۳۶۱ در محور اهواز، خرمشهر و دشت آزادگان با هدف آزادی بخش وسیعی از جنوب ایران و تمرکز عمده بر بازپس گیری خرمشهر، عملیاتی را آغاز کردند که سه هفته به طول انجامید و این روزها مصادف با آخرین روزهای این عملیات غرورآفرین است.

این عملیات عظیم چهارمرحله آنچنان بزرگ و وسعتش برای بعثی‌ها غیرمنتظره بود که در هنگام عقب‌نشینی نیروهای ارتش بعث عراق، بیش از ۱۹۰۰۰ سرباز عراقی به اسارت رزمندگان ایران درآمدند و حجم عظیمی از مهمات و ادوات رزمی عراقی‌ها در خرمشهر نیز در کنترل نیروهای ایرانی قرار گرفت که به پیشبرد جنگ در عملیات‌‌های بعدی کمک‌های شایانی کرد. مهم ترین عاملی که منجر به این هجوم گسترده شد، بسیج تمام توان سپاه توسط فرمانده وقت سپاه پاسداران در نخستین روز این عملیات و گسیل تمام توان بالفعل به صحنه نبرد بود که چنین رقم عظیمی از رزمندگان را به صحنه آورد.

سردار سرلشکر محسن رضایی فرمانده کل سپاه پاسداران در دوران دفاع مقدس، در روز اول عملیات الی بیت المقدس در یک تلفن‌گرام به تمامی فرماندهان سپاه سراسر کشور دستور داد تا تمام توان سپاه به جبهه‌های جنوب برای فتح خرمشهر گسیل شود و در واقع هر آنچه در جبهه بود روی این عملیات متمرکز شد که اقدامی کم نظیر بود و همین امر کمر ارتش بعث عراق را شکاند و بعثی‌ها تا مدت‌ها توان اقدام موثری علیه رزمندگان ایران را نداشتند.

سردار محسن رضایی خطاب به فرماندهان مناطق ده‌گانه سپاه راهبرد موفقیت را این گونه مورد تاکید قرار داد: «برادران عزیز، با یاری خدای بزرگ با اسم مولای متقیان عملیات را شروع کردیم. هم‌اکنون خرمشهر، این سرزمین حماسه و خون، در انتظار ورود فرزندان دلیر اسلام است. دل‌های ملت برای آزادی خونین‌شهر می‌تپد و دشمن خدا و رسول خدا در مقابل یورش‌های سربازان قدرتمند اسلام به خواری و زبونی کشیده شده است.

برای در هم کوبیدن آخرین سنگرهای کفر صدامی و آزادی خرمشهر عزیز و پادگان حمید لازم است بر شما برادران تمام توان خود را برای اعزام نیروهای سپاه و اعزام مجدد نیروهای بسیج به‌ کار ببندید و آن‌ها را به‌ صورت سازمان‌یافته با هماهنگی مرکز سریعاً به جنوب اعزام نمائید و تا حد امکان از امکانات منطقه برای تجهیز این نیروها استفاده شود. بقیه تجهیزات در جنوب تأمین خواهد شد.»

اقدام محسن رضایی از آن جهت اهمیت داشت که اگرچه پیش از این تلفن‌گرام نیز گروه قابل توجهی به صحنه آمده بودند اما سازوبرگ نظامی که ارتش بعث عراق در جبهه جنوب برای حفظ خرمشهر مستقر کرده بودند، آنچنان وسیع بود که بیم آن می‌رفت با وجود از خودگذشتگی رزمندگان حاضر در صحنه نبرد، عملیات به طور کامل به اهداف خود دست نیابد و یا دستیابی به اهداف پرهزینه باشد. از این منظر محسن رضایی با بکارگیری دیگر ظرفیت‌های بالفعل، فرماندهان بعثی ارتش عراق را با شوکی بزرگ در برآوردها مواجه نمود و ابتکارعمل را نصیب فرماندهی ایران نمود و بدین ترتیب زمینه فتح و ظفر به سرعت رقم خورد.

عملیات الی بیت‌المقدس عملیات پیچیده‌ای بود، از آن جهت که منطقه عمومی عملیات در میان چهار مانع طبیعی محصور بود؛ از شمال به رودخانه کرخه کور، از جنوب به رودخانه اروند، از شرق به رودخانه کارون و از غرب به هور الهویزه. منطقه مزبور به جز جاده نسبتاً مرتفع اهواز به خرمشهر، فاقد هر گونه عارضه مهم برای پدافند بود. همین امر موجب شد تا زمین منطقه به دلیل مسطح بودن، برای مانور زرهی مناسب و برای حرکت نیروهای پیاده، به دلیل در دید و تیر قرار داشتن، نامناسب باشد. نقاط حساس و استراتژیک منطقه شامل بندر و شهر خرمشهر، پادگان حمید، جفیر، جاده اهواز به خرمشهر، شهر هویزه و رودخانه‌های کارون، کرخه کور و اروند بود.

این ابتکار عمل منجر به بازپس‌گیری حدود ۵۴۰۰ کیلومتر مربع از خاک ایران از جمله شهرهای خرّمشهر، هویزه و پادگان حمید در استان خوزستان آزاد شد و شهرهای اهواز، حمیدیه و سوسنگرد از برد توپخانه عراق خارج شد. همچنین حداقل دو لشکر از ارتش بعث عراق منهدم شد و همزمان با کاهش توان رزمی بعثی‌ها، بصره در معرض خطر قرار گرفت. عراقی‌ها برای دوره طولانی مجبور به در پیش گرفتن رویکرد منفعانه شدند و بخش وسیعی از تحرکات نظامی‌شان برای دوره‌ای، صرفاً واکنشی بود. این موفقیت بزرگ که «تابناک» در روزهای آینده از چندین منظر و از نگاه کارشناسان به آن خواهد پرداخت، به تقویت محسوس غرور و روحیه ملی به شدت موثر بود و روحیه خودباوری را به شدت در صحنه نبرد میان رزمندگان ایران ارتقاء داد.