چرخ زندگی‎ام نمی‎چرخد

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از ایسنا،  زنان سرپرست خانوار به کسانی اطلاق می‌شود که هزینه‌های زندگی بنا به دلایلی چون متارکه، فوت و یا ناتوانی همسر بر عهده ‎ آنان است و در این میان آسیب‌های اجتماعی و خطرات بسیاری آنان را تهدید می‌کند. هم‌چنین بخش عمده‌ای از زنان سرپرست خانوار را کسانی تشکیل می‌دهند که پس از فوت همسر تمایل چندانی به ازدواج مجدد ندارند.
 
طبق تحقیقات روانشناسی، زنان برون‌گرا و پذیرا پس از فوت همسر تمایل بیشتری برای ازدواج  مجدد دارند و برعکس زنانی با شخصیت آزرده‌خو به دنبال کار رفته و تمایلی به ازدواج مجدد ندارند.
 
فقر، آسیب‌های اجتماعی، درآمد کم و نبود مزایای شغلی به ویژه بیمه، فضای ناامن کاری و مشکلات تربیتی فرزندان از جمله مشکلاتی است که زنان سرپرست خانوار با آن‌ها دست و پنجه نرم می‌کنند  و در این خصوص نیاز به توجه بیشتری است تا اندکی از وظیفه ‎ سنگین آنان کاسته شود.
  
«ناهید» از جمله زنان سرپرست خانواری است که همسرش پس از سقوط از داربست در محل کار، از کار افتاده شده و او که اکنون سرپرست خانوار است از سختی‌های کارش برایمان می‌گوید:
  
پس از کش و قوس‌های فراوان و تجربه ‎ فضای ناامن کاری موفق به کار در یک رستوران شدم و الان با تجربیات خانه ‎ داری و به‌عنوان آشپز روزگار می ‎ گذرانم. بیمه و مزایای کار که انگار برای بانوان تعریف نشده است و از این رو نصف بیشتر آنچه که گیرم می ‎ آید، صرف کرایه تاکسی و مخارج خانه می‌شود.
  
وی ادامه می‌دهد: چرخ زندگی با یک تنه کار کردن نمی‌چرخد . وقتی دیگ‌های سنگین را در حال جوشیدن بر می‌‎ دارم و جابه‌جا می ‎ کنم، تازه می‌فهمم هیزم جهنم زندگی تمامی ندارد. دست ‎ هایم از شستن مرغ منجمد یخ می‌بند و دیگر آن لطافت زنانه را ندارد.
 
یک جامعه شناس نیز در گفت‌وگو با ایسنا، در این‌باره اظهار می‌کند: تاکنون تعریف درستی از زنان سرپرست خانوار نشده است و عموما «زن سرپرست خانوار» به کسی اطلاق می‌شود که زن خانواده به دلایل مختلفی مانند فوت همسر، اعتیاد و طلاق مدیریت نهاد خانواده را بر عهده دارد.
 
«موسی نیرومند»، می‌افزاید: فرهنگ جامعه از جمله عواملی است که تعریف دقیق‌تری از زنان سرپرست خانوار ارائه می ‎دهد و ممکن است خانمی با وجود زنده و سالم بودن مرد خانواده نیز همچنان سرپرستی آن خانواده را بر عهده داشته باشد. همچنین ممکن است مدیریت و فرهنگ صحیح حاکم بر جامعه زمینه‌ی سرپرستی خانواده توسط یک زن را فراهم آورده باشد.
 
وی عنوان می‌کند: طبق آخرین آمار حدود ۱۰ درصد از زنان کشور، سرپرستی خانواده را بر عهده دارند و به عبارت دیگر یک میلیون و ۶۰۰ سرپرست از ۱۶ میلیون خانواده در سطح کشور زن هستند.
 
نیرومند با اشاره به مشکلاتی که زنان سرپرست خانوار همواره با آن مواجه هستند، می‌گوید: بانوان ما عمدتاً مقوله سرپرستی خانواده را تمرین نکرده و نیاموخته‌‎اند و از این رو با روبه ‎رو شدن ناگهانی با حجم وسیعی از مسئولیت با مشکلات زیادی در این راه مواجه می‌‎ شوند.
 
وی بیان می‌کند: در میان خانواده‌‎ های ایرانی نیز از همان بدو کودکی مسئولیت بیشتر و سنگین‌تری متوجه پسران است و دختر بچه‌ها از بار سنگین مسئولیت در دوران کودکی معاف هستند. از این‌رو مسئولیت‌پذیری در میان دختران که مادران و بانوان آینده هستند، به خوبی آموخته نشده است و به منظور اصلاح این موضوع نظام آموزشی و خانواده‌ها باید رویکرد خود را تغییر دهند.
 
وی می‌افزاید: اکثر بانوان ما با مفهوم سرپرستی غریبه هستند و آموزش اجتماعی و تمرین کافی برای بر عهده گرفتن مسئولیت سرپرستی خانواده نیز با دخالت و برنامه‌ریزی نهادهای متولی خانواده تحقق می ‎یابد و مهارت، تخصص و بینش بانوان باید اصلاح شود.
 
این جامعه‌شناس با بیان این‌که فرهنگ پذیرش بانوان به‌عنوان سرپرست خانوار باید تقویت شود، می‌گوید: نگاه جامعه نیز در این امر بسیار مهم است و گاهاً نظام خویشاوندی زنان سرپرست خانوار دچار بی‌نظمی فرهنگی بوده و خانواده‌ها نیز نگاه مثبتی به این طیف ندارند، بنابراین باید نگاه و فرهنگ جامعه نیز اصلاح شود تا تنش ‎ها و فشارهای روانی این خانواده‌ها کمتر شود.
 
وی خاطرنشان می‌کند: پدیده ‎ها و آسیب‌‎ های اجتماعی هر لحظه در حال روی دادن و اجتناب‌ناپذیر هستند و آموزش و اصلاح عادت‌ها و باورهای غلط است که می‌ تواند مدیریت آن را آسان‌‎ تر کند.
 
«زهرا ساعی»، نماینده‎ مردم تبریز، اسکو و آذرشهر نیز در این خصوص می‌گوید: در مورد زنان سرپرست خانوار متولی و قانون حمایتی خاصی تا پیش از تدوین سند توسعه‎ی ششم وجود وجود نداشت. اما از سال ۹۳ با مطرح شدن طرح جامع توانمندسازی زنان سرپرست خانوار و ملی شدن آن، این طرح در شهرستان ری به صورت پایلوت اجرا شد.
 
وی می‌افزاید: با توجه به بالا رفتن آمار جمعیتی زنان سرپرست خانوار به علل متعددی چون اعتیاد، طلاق، افزایش تصادفات جاده‎ای نیاز به توجه بیشتری برای حمایت از آنان وجود دارد و دو نهاد بهزیستی و کمیته امداد عمده‎ترین حمایت را از زنان سرپرست خانوار دارند. اما حتی با افزایش دو برابری میزان پرداختی به افراد تحت پوشش، این میزان پاسخگوی نیازهای زنان سرپرست خانوار نیست.
 
وی عنوان می‌کند: خیریه‌های خصوصی نیز در این میان می‎توانند کمک زیادی به زنان سرپرست خانوار کنند. اما بخش عمده‎ای از این حمایت‎ها مالی بوده و اقدام خاصی به منظور توانمندسازی آنان انجام نمی‎شود.
 
ساعی می‌گوید: زنان سرپرست خانوار به سه گروه بد سرپرست، بی سرپرست و خود سرپرست اشاره دارد که سومی به دخترانی که سن ازدواج آنان رد شده است، اشاره دارد و تلاش‎ها باید در راستای توانمندسازی زنان سرپرست خانوار به‌عنوان نیروهای تازه نفس و جوان و سوق دادن آنان به سمت تولیدکنندگی و کارآفرینی باشد.
 
وی می‌افزاید: در برنامه‎ی ششم توسعه به امور زنان سرپرست خانوار اشاره‎ی مستقیم و جدی‎تری از سایر برنامه‎ها شده است و در این برنامه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و معاونت زنان به عنوان متولی اصلی امور زنان تعیین شدند. اما نکته‎ی قابل توجه این است که در وهله‎ی اول شناسایی این افراد و ثبت اطلاعات باید به درستی انجام شود.
 
وی بیان می‌کند: ۲۰ میلیارد تومان بودجه در سال جاری و برای شروع طرح توانمندسازی زنان سرپرست خانوار اختصاص داده شده است و پیگیر اجرایی شدن این طرح به ویژه در استان آذربایجان شرقی هستیم. اما در این میان همراهی استانداری و مدیران کل ذی ربط نیز ضروری است.
 
ساعی تأکید می‌کند: سامانه‎ای به‌منظور ثبت‌نام زنان سرپرست خانوار و ثبت اطلاعات آنان طراحی خواهد شد و افراد می‎توانند با مراجعه به سایت جهت ثبت اطلاعات خود اقدام کنند. پس از شناسایی دقیق زنان سرپرست خانوار، گروهبندی زنان روستایی و شهری شروع شده و هر یک از نیروهای جوان بر اساس رشته‎های مختلف در کارگاه‎های آموزشی مختلف تحت آموزش قرار خواهند گرفت.
 
وی با اشاره به این‌که فروش محصولات تولیدی زنان سرپرست خانوار از اهمیت زیادی برخوردار است، می‌گوید: بسیاری از زنان کارآفرین موفق به فروش محصولات خود نمی‎شوند و از این رو راهنمایی درست آنان و ایجاد بازار فروش برای به فروش رفتن محصولات آنان از مواردی است که باید در دستور کار قرار گیرد.
 
وی خاطرنشان می‌کند: برنامه‎ریزی‌ها در راستای توانمندسازی زنان سرپرست خانوار باید به صورت مدون باشد و به کارگیری آنان نیز باید بر اساس ظرفیت‎های هر منطقه باشد تا تمامی این اقدامات نتیجه دهد و همچنین فروش محصولات تولیدی زنان سرپرست خانوار می‎تواند در بهبود وضع معیشتی خود آنان و وضعیت اقتصادی استان نقش موثری داشته باشد.
 
ساعی می‌گوید: مشکلات زنان سرپرست خانوار بسیار زیاد است و چون این افراد بیشترین تعامل را با کودکان دارند؛ بنابراین مشکلات معیشتی و اقتصادی که منجر به مشکلات فرهنگی و اجتماعی نیز می‎شود، کل یک خانواده را درگیر می‏کند. از این رو باید برنامه‎ریزی دقیق و پیشروی پیوسته در این میان باشد تا بخشی از مشکلات زنان سرپرست خانوار حل شود. 
 
«محسن ارشدزاده»، مدیرکل بهزیستی آذربایجان‌شرقی نیز در گفت‌وگو با ایسنا، در این خصوص اظهار می‌کند: زنان سرپرست خانوار یکی از گروه‌‎ های هدف اداره‌‎کل بهزیستی استان است و این ارگان در راستای حمایت‌های اجتماعی و پیشگیری و کنترل آسیب‌های اجتماعی اقدامات بسیاری را انجام داده است.

وی می‌افزاید: زنان سرپرست خانوار به بانوانی گفته می‌شود که سرپرست خانواده به‌علت مواردی مانند خدمت سربازی، اعتیاد و زندان موقتاً و یا به دلایلی مانند فوت و طلاق برای همیشه، در آن خانواده حضور ندارد و مادر خانواده می تواند با در دست داشتن مدارک لازم و مراجعه به بهزیستی استان پس از تشکیل پرونده تحت پوشش قرار گیرد.

وی عنوان می‌کند: امسال میزان حقوق مستمری‌بگیران افزایش یافته و برای خانواده‌های پنج نفر به بالا ۴۶۵ هزار تومان مستمری تعلق می‌ گیرد. هم‌چنین حمایت‌‎‌های تحصیلی و پرداخت بخشی از شهریه ‎محصلان نیز توسط این ارگان انجام می‌شود.
 
ارشدزاده بیان می‌کند: برگزاری دوره‌های آموزشی توانمندسازی و مهارت‌آموزی و اعطای تسهیلات وام و سرمایه‌ی کار بلاعوض تا سقف پنج میلیون تومان نیز از سایر اقدامات بهزیستی به‌منظور حمایت از زنان سرپرست خانوار است و امسال نیز حدود ۲۰ میلیون تومان وام در قالب حمایت‌های اجتماعی به افراد تحت پوشش تعلق گرفته است.
 
وی می‌افزاید: همچنین به‌منظور پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی خدمات مشاوره و مددکاری و روانشناسی ارائه می‌‎ شود و این اقدام در خصوص پدران معتاد و یا پدرانی که خانواده را ترک کرده‌اند به طور جدی‌تر دنبال می‌شود.
 
وی تأکید می‌کند: در سال گذشته بیش از ۲۰ درصد زنانی که تحت پوشش بهزیستی بودند، از حمایت مستقیم خارج شده و خودکفا شده‌اند و هر جا که لازم شد این افراد به‌صورت موردی دوباره می‌توانند از خدمات بهزیستی بهره‌مند شوند.
 
بر اساس این گزارش، مشکلات زنان سرپرست خانوار دامنه ‎ بسیار وسیعی دارد و آسیب‌های اجتماعی، نبود بیمه و مزایای شغلی زنان سرپرست خانوار از جمله مشکلاتی است که باید بیش از پیش مورد توجه مسئولان و نهادهای ذی ربط قرار گیرد. 
 
 گزارش از «نسرین سوار» خبرنگار ایسنا در آذربایجان‎شرقی

انتهای پیام