لزوم نظارت بر عملکرد باغ وحش‌ها و باغ‌های پرندگان

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از خبرنگار مهر، ستاد مردمی دفاع از حقوق حیوانات (سمدا) در خصوص وضعیت باغ وحش‌ها نامه‌ای سرگشاده به رئیس جمهور نوشته است. که متن آن در ادامه می‌آید:

«جناب آقای دکتر روحانی

رئیس جمهور محترم

با سلام و احترام

به استحضار می‌رساند، سوء نظارت بر عملکرد مراکزی تحت عنوان باغ وحش، باغ پرندگان و مراکز خصوصی نگهداری از حیات وحش، هر از گاه منجر به رقم خوردن فجایعی می‌شود که پیامدهای آن تنها به نقض حقوق حیوانات منجر نشده و با بازتابی بین‌المللی وجهه کشورمان را زیر سوال می‌برند. آتش زدن یال شیر در باغ وحش مشهد، سنگسار گوزن باردار در باغ وحش خرم‌آباد، ذبح گوزن‌ها در باغ وحش تهران و فروش گوشت جانوران در باغ وحش گراش نمونه‌هایی از این موارد است.

یکی از این فجایع که هفته گذشته به سوژه خبری اغلب رسانه‌ها تبدیل شده و افکار و احساسات عمومی را تحت تاثیر قرار داد واردات ۳ گورخر آفریقایی از هلند به باغ وحش صفادشت استان تهران است که بر اثر بی‌دقتی کارگران گمرگ بازرگان و باز شدن درب جایگاهشان، در محوطه گمرگ رها شدند. گورخرهایی که کارگران گمرک و مسئولان باغ وحش صفادشت، به منظور مهار کردن آنها به ضرب و شتم آنها متوسل شدند که فیلم آن در فضای مجازی بازتابی گسترده داشت و به مرگ یکی از این جانوران نگون‌بخت منجر شد.

اما هیچ‌کدام از این حوادث و حواشی آنها منجر به اصلاح روند نظارت بر عملکرد این مراکز نشده است.

طبق آخرین اعلام سازمان حفاظت محیط زیست، در سراسر کشور، بیش از ۸۰ باغ وحش، باغ پرندگان یا مرکز خصوصی نگهداری از حیات وحش وجود دارد که ۵۳ مورد از آنها دارای مجوز از سازمان حفاظت محیط زیست هستند. در نتیجه بیش از ۳۰ واحد از این مراکز به صورت غیرقانونی فعالیت دارند از جمله بزرگترین باغ وحش‌های کشور یعنی باغ وحش شیراز و باغ وحش وکیل‌آباد مشهد که به دلیل عدم سازگاری با دستورالعمل سازمان حفاظت محیط زیست، مجوز فعالیتی از سور سازمان محیط زیست برایشان صادر نشده است اما نسبت به تعطیل کردن آنها هم اقدام نمی‌کند. در حالی که طبق قانون سازمان حفاظت محیط زیست موظف است نسبت به جلوگیری از فعالیت مراکزی که ضوابط تعیین شده را رعایت نمی‌کنند اقدام کند. البته شرایط نگهداری از حیوانات در ۵۳ مرکزی که از سازمان محیط زیست مجوز دریافت کرده‌اند هم از باغ وحش‌های غیرمجاز بهتر نیست؛ حتی در بسیاری از موارد به مراتب نامناسب‌تر است و مشخص نیست سازمان محیط زیست بر چه اساس برایشان مجوز صادر کرده است.

صرف نظر از سوء تغذیه و سوء بهداشت در این مراکز متاسفانه به جرات می‌توان گفت مساحت جایگاه حیوانات در آنها هم نه تنها مطابق استانداردهای جهانی نیست بلکه مطابق ضوابط تعیین شده از سوی سازمان محیط زیست هم نمی‌باشد. به عنوان مثال در حالی که طبق این ضوابط باید برای نگهداری از هر شیر ۳۰۰ متر فضا در نظر گرفته شود، در اغلب باغ وحش‌ها کمتر از یک سوم این مساحت به ۴ یا ۵ شیر اختصاص داده شده است.

از سوی دیگر، بسیاری از این ۸۰ مرکز نگهداری، در مناطق دورافتاده واقع شده‌اند و از آنجا که بازدیدکننده چندانی ندارند برای تامین درآمد، به توله‌کشی و قاچاق حیوانات متوسل می‌شوند.

متاسفانه گونه‌های بومی و ارزشمند کشورمان تنها قربانیان سوء نظارت بر عملکرد این مراکز نیستند. سودای واردات جانوران غیربومی از جمله شیر، ببر، کانگرو، فیل، زرافه و گورخر که طی سال‌های اخیر با انگیزه رقابت، به جان باغ وحش‌ها افتاده تلفات در این مراکز را افزایش داده است، سرنوشت تلخ ببرهای سیبری، ببر بنگال، شیر آسیایی، زرافه و حالا گورخر حکایت از نبود ساز و کار لازم برای واردات و حمل و نقل این حیوانات و شرایط نامناسب نگهداری از آنها در باغ وحش‌ها دارد.

در نتیجه با توجه به موارد فوق از حضورتان درخواست داریم از احداث مراکز جدید جلوگیری و همچنین از واردات گونه‌های غیر بومی به کشور جلوگیری شود، ضرب العجلی برای اصلاح و بهسازی این مراکز تعیین شده و پس از پایان این ضرب العجل، از فعالیت مراکزی که با ضوابط سازمان حفاظت محیط زیست سازگار نشده‌اند برابر قانون، جلوگیری شود

رونوشت:
فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی
سازمان حفاظت محیط زیست
دادستان محترم کشور»