بررسی غیرخطی عوامل مختلف اقتصادی مؤثر بر وقوع جرم در ایران

چکیده

این مقاله به بررسی تأثیر نرخ بیکاری،  نابرابری درآمد، تورم، نسبت شهرنشینی، نرخ رشد سالانه طلاق و نرخ رشد سالانه بودجه دستگاه قضایی بر جرم در ایران در قالب مدل غیرخطی مارکف سوئیچینگ و با استفاده از داده‌های سری زمانی سالانه طی دوره زمانی ۱۳۶۳ تا ۱۳۹۲ می‌پردازد. نتایج نشان می‌دهد رابطه نرخ رشد جرایم با متغیرهای توضیحی مذکور غیرخطی است. همچنین نرخ بیکاری، نابرابری درآمدی، نرخ تورم، نسبت شهرنشینی و نرخ رشد طلاق در هر دو فاز حدی صفر (نرخ رشد پایین جرم) و فاز حدی یک (نرخ رشد بالای جرم) اثر مثبت و منفی بر رشد جرایم در ایران دارند و تنها متغیر رشد بودجه سالانه دستگاه قضایی بر رشد جرایم تأثیر معنادار منفی در هر دو فاز دارد. نسبت شهرنشینی، نرخ بیکاری و تورم در فاز حدی صفر (دوره‌های نرخ رشد پایین وقوع جرایم) به ترتیب بالاترین تأثیر را بر نرخ رشد وقوع جرایم دارند. در فاز حدی یک (دوره‌های نرخ رشد پایین وقوع جرایم)، تورم، نسبت شهرنشینی و نرخ رشد طلاق به‌ترتیب بالاترین تأثیر را بر وقوع جرایم دارند. بر‌اساس نتایج حاصل از تخمین مارکف سوئیچینگ، احتمال ماندگاری در فاز حدی صفر، ۵۰ درصد و احتمال گذر از این فاز به فاز حدی یک، ۴۸ درصد است. بر پایه آزمون‌های نیکویی برازش‌، مدل مارکف سوئیچینگ از عملکرد مناسب جهت مدل‌سازی ارتباط مذکور است.

کلیدواژه ها: نرخ بیکاری؛ نابرابری درآمد؛ جرم؛ اثر فرصت؛ اثر انگیزشی؛ مدل مارکف سوئیچینگ

نویسندگان:

حمید رضا فعال جو: استادیار دانشکده اقتصاد، دانشگاه ارومیه

 احمد ملابهرامی: دانش‌آموخته دوره دکتری تخصصی علوم اقتصادی، دانشکده اقتصاد، دانشگاه ارومیه

 حسین امیری: استادیار دانشکده اقتصاد، دانشگاه خوارزمی  

فصلنامه مجلس و راهبرد – دوره ۲۴، شماره ۹۰، تابستان ۱۳۹۶.

برای مشاهده کامل مقاله روی فایل مقابل کلیک کنید.