رسوایی پشت رسوایی از فایل صوتی تا جدول جعلی ایرنا

سرویس سیاسی-

بعد از بالا گرفتن واکنش‌ها پیرامون رسوایی فایل صوتی ظریف بود که رسانه‌های جریان تحریف و خبرگزاری دولت سعی کردند با انتشار اخبار جعلی مبنی بر دستکاری جداول بودجه ۱۴۰۰ از سوی مجلس شورای اسلامی، از ضریب رسوایی فایل صوتی، افکار عمومی را جهت‌دهی و وارد فاز درگیری با مجلس کنند؛ تلاش محکوم به شکستی که رسوایی دیگری را برای جریان تحریف رقم زد.
در یک فایل صوتی کـه یکشنبه هفته گذشته از منابع خبری اپوزیسیون و معاند منتشر شد محمـدجواد ظریـف، وزیر خارجه در مصـاحبه بـا یکی از فعالان سیاسی اصلاح‌طلب با بیان مسائل و موضوعاتی خلاف واقع و مغایر با منافع ملی، با ‌اشاره به دوگانه کذایی «دیپلماسی- میدان» مدعی شد که همواره دیپلماسی را برای «میدان» و سیاست‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی و سردار شهید حاج قاسم سلیمانی هزینه کرده است.
یکی از خطاهای راهبردی ظریف و البته منتشرکنندگان فایل صوتی این بود که در بخشی از محتوای این فایل، وزیر خارجه ایران با طرح مسائلی مانند سفر سردار سلیمانی به روسیه بدون هماهنگی با وزارت خارجه، افزایش پروازهای هواپیمایی هما به سوریه تحت‌فشار سردار سلیمانی، دخالت سردار سلیمانی در مذاکرات، بی‌خبری وزیر خارجه ایران از اقدامات نظامی ایران و… انتقادات غیرواقعی را علیه سردار شهید حاج قاسم سلیمانی مطرح کرد. انتقاداتی که به شائبه انتخاباتی بودن و دوگانه‌سازی «جنگ و صلح» از سوی دولتی‌ها دامن زد و موج گسترده‌ای از واکنش‌ها را برانگیخت؛ بازخوردهایی که جریان تحریف را در رسیدن به اهدافشان ناکام گذاشت و آنان را وادار ساخت تا به شگردهای روانی و جعل خبر برای انحراف افکار عمومی روی بیاورند.
روحانی، رئیس‌جمهور چهارشنبه گذشته در جلسه هیئت دولت، هدف منتشرکنندگان فایل صوتی را ایجاد اختلاف در درون کشور دانست و از وزارت اطلاعات خواست تا عوامل توطئه فایل صوتی ظریف را شناسایی کند.
روحانی گفت: برخی از مطالب مطرح‌شده در نوار صوتی محرمانه، نظر دولت و رئیس‌جمهور نیست. میدان و دیپلماسی دو صحنه مقابل هم نیست و اگر کسی فکر می‌کند یا میدان و یا دیپلماسی، حرف دقیقی نیست. سردار سلیمانی کسی بود که توطئه صهیونیست‌ها و آمریکا را در منطقه خنثی کرد و بهترین مشاور برای ما در سیاست خارجی در منطقه بود.
آشنا برکنار شد
در پی انتشار فایل صوتی ظریف، حسام‌الدین آشنا از ریاست مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری کنار رفت و به‌جای او علی ربیعی از سوی حسن روحانی به این سمت منصوب شد.
گرچه استعفا یا برکناری وی هنوز در هاله‌ای از ابهام است اما برخی رسانه‌های داخلی، تغییر ریاست مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری را «برکناری» حسام‌الدین آشنا عنوان کردند.
قوه قضائیه: ممنوع‌الخروجی ۱۵ نفر
 مرتبط با انتشار فایل صوتی
یک منبع مطلع در قوه قضائیه، روز پنج‌شنبه (۹ اردیبهشت) خبر داد که ۱۵ نفر از عوامل مرتبط با مصاحبه اخیر خبرنگار ریاست‌جمهوری با محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه در پرونده انتشار صوت اظهارات ظریف از سوی دستگاه قضایی ممنوع‌الخروج شده‌اند.
ایسنا نوشت: بر اساس اعلام مقامات دولت قرار بر انتشار این سلسله مصاحبه‌ها – که با عنوان «آن‌سوی دولت» انجام شده – نبوده است.
شکایت نمایندگان مجلس از «روحانی»
و «ظریف» به قوه قضائیه
حسینعلی حاجی‌دلیگانی، عضو هیئت‌رئیسه مجلس شورای اسلامی روز پنج‌شنبه (۹ اردیبهشت) درباره فایل منتشرشده از وزیر امور خارجه، از شکایت نمایندگان از رئیس‌جمهور و وزیر امور خارجه به قوه قضائیه خبر داد.
وی با بیان اینکه این شکایت در قالب ماده ۲۳۴ آیین‌نامه داخلی مجلس انجام شده است، ادامه داد: در صورت تصویب این طرح در صحن علنی پارلمان برای بررسی بیشتر به قوه قضائیه ارجاع می‌شود.
درخواست نمایندگان برای تحقیق و تفحص
از مرکز بررسی‌های استراتژیک نهاد دولت
در بخشی از این شکایت آمده است: آقای حسام‌الدین آشنا به‌عنوان رئیس ‌مرکز بررسی‌های استراتژیک نهاد ریاست‌جمهوری که مصاحبه با ظریف و دیگر وزرای دولت با مسئولیت ایشان انجام شده باید پاسخگوی افشای این اطلاعات باشد و بداند که این حوادث تهدیدکننده امنیت ملی کشور است و وی باید پاسخ دهد که این تهدید از کجا نشئت می‌گیرد.
در متن شکایت نمایندگان آمده است: «فایل صوتی منتشرشده از آقای محمدجواد ظریف حاوی مطالب خلاف واقع است» و «این‌گونه سخنان آقای ظریف که به‌نحوی توهین به مردم ایران و قهرمانان ملی است علاوه ‌بر اینکه خلاف شئونات است از مصادیق تشویش اذهان عمومی محسوب شده و نقض ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی محسوب می‌شود.»
واکنش روسیه به فایل صوتی ظریف
زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه روز پنج‌شنبه در نشست خبری هفتگی خود در مورد اظهارات فایل صوتی محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران درباره روسیه گفت که مسکو فقط به مواضع رسمی تهران توجه می‌کند.
وی تصریح کرد: تفسیرهای این موضوع همزمان با مذاکرات ایران در وین فقط به کار آسیب می‌رساند.
سخنگوی وزارت خارجه روسیه تأکید کرد: ما می‌دانیم که چه کسانی می‌خواهند به روابط دیرینه ایران و روسیه با قدمت چندین قرن ضربه بزنند.
زاخارووا گفت: بدیهی است جمهوری اسلامی ایران کشور دوست ما در شرایط نه‌چندان ساده به‌سر می‌برد. تحریم‌های غیرقانونی آمریکا به این کشور فشار وارد می‌آورد.
زاخارووا تصریح کرد: در مجموع، ما همواره اظهارات مقام‌های ایران را مبنا و ملاک عمل قرار می‌دهیم.
جدول جعلی؛ رسوایی جدید
دامنه گسترده واکنش‌ها در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های داخلی و خارجی و طرح «پروژه» و «انتخاباتی» بودن ماجرای فایل صوتی بود که رسانه‌های مدعی اصلاحات و خبرگزاری دولت را وادار ساخت تا سعی کنند مهم‌ترین موضوع خبری روز را با هشتگ‌های «قالیباف گیت»، «دستکاری بودجه» و… به موضوع دیگری شیفت بدهند.
واقعیت ماجرا چه بود؟
موضوع بودجه ۱۴۰۰ از همان ابتدا محل کش‌ و قوس میان دولت و مجلس بود. مجلس بر مواردی تأکید داشت که به گفته کارشناسان مجلس یکی از عوامل اصلی تورم شدید در چند سال اخیر است. به عقیده مجلس دولت در تعیین درآمدها و هزینه‌ها دقت کافی را نداشته و لذا چنین بودجه‌ای به بیشترین میزان ناهم‌ترازی و سپس تورم خواهد رسید.
در رفت‌وبرگشت بودجه از مجلس به دولت برخی اعداد و ارقام تغییر کرد اما این تغییرات باز هم رضایت کامل کارشناسان بودجه در مجلس را تأمین نمی‌کرد اما مجلس به دلایلی همین مقدار بهبود را از جانب دولت پذیرفت و به روال بررسی بودجه پرداخت.
در روزهای گذشته موضوع دستکاری بودجه مطرح و به‌صورت گسترده توسط رسانه‌ها و روزنامه‌های اصلاح‌طلب بازتاب داده شد. نکته قابل‌تأمل این است که با مرور سابقه خبرگزاری دولت (ایرنا) گزارش‌هایی دیده می‌شود که سمت‌ و سوی آنها متهم کردن مجلس به دستکاری جداول بودجه پس از تصویب بودجه در صحن علنی است. برای نمونه خبرگزاری ایرنا در ۵ اردیبهشت‌ماه جاری گزارش را با این عنوان منتشر کرده است: «چرا بودجه ۱۴۰۰ بعد از تصویب، دستکاری شد؟»
خبرگزاری فارس هم در گزارشی با عنوان «سناریویی آشنا که دامن «بودجه» را رها نمی‌کند» که هفته گذشته منتشر کرد به متن توئیتی‌ اشاره می‌کند که «در فضای مجازی مدعی شد پس از تصویب بودجه در صحن و تأیید آن، جداول بودجه با تغییرات گسترده مواجه شده و رئیس ‌مجلس و رئیس ‌کمیسیون تلفیق بودجه را مسئول این موضوع عنوان کرد؛ متعاقب این ادعا، سازمان برنامه‌ و بودجه هم با انتشار اطلاعیه‌ای ادعا کرد: «در نامه رئیس‌ مجلس به رئیس‌جمهور، تغییرات در جداول بودجه به دولت ابلاغ شده است و سازمان برنامه ‌و بودجه کشور در جریان علت و ماهیت این تغییرات نبود.»
کار وقتی به اوج رسید که خبرگزاری ایرنا در آخر هفته گذشته جدولی را منتشر کرد که طی آن ادعا شده بود بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور و پس از تصویب آن، توسط مجلس دستکاری شده است. پس از انتشار این خبر، بسیاری از نمایندگان مجلس، اعضای کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۰ و حتی کارشناسان اقتصادی اعلام کردند که جدول منتشرشده حاوی ستون‌های دروغ و جعل شده است.
طی این توضیحات تصریح شد، ستونی که با عنوان «مصوبه مجلس» در جدول جعلی ایرنا آمده در حقیقت اعداد و ارقام «لایحه دولت» است!
پس از انتشار این جدول، که به‌سرعت توسط رسانه‌های اصلاح‌طلب و همچنین رسانه‌های معاند فارسی مورد استناد قرار گرفت تا بستری برای حمله به مجلس و نیز تحت‌الشعاع قرار دادن خبر فایل صوتی ظریف که از تلویزیون سعودی ایران اینترنشنال پخش شد؛ مجلس شورای اسلامی اعلام کرد که از این اقدام شکایت رسمی خواهد کرد تا ایرنا و سایر رسانه‌ها و افرادی که این جدول را بازنشر کرده‌اند در مرجع قضایی پاسخ‌گو باشند چراکه به تأیید نمایندگان و مجلس، جدول منتشر شده در ایرنا جعلی است.
 نهایتاً پس از توضیحات مجلس و اعلام رسمی برای شکایت از منتشرکنندگان این خبر، خبرگزاری ایرنا و برخی دیگر از رسانه‌های منتشرکننده طی اطلاعیه‌ای عذرخواهی کردند.
اعتراف و عذرخواهی خبرگزاری دولت
پس از اعلام اینکه مجلس می‌خواهد از خبرگزاری رسمی دولت بابت جعل این جدول شکایت کند، عصر روز پنجشنبه خبرگزاری ایرنا با ارائه توضیحاتی درخصوص خبر روز چهارشنبه‌اش، جعل جداول را مربوط به بی‌دقتی خبرنگار و جابه‌جا عنوان شدن سرستون‌های جدول مربوط به جزییات این تغییرات در لایحه بودجه ۱۴۰۰ دانست، اگرچه ایرنا چنان‌که گفتیم از پیش از آن نیز این خط خبری را آغاز کرده و روز چهارشنبه با انتشار جدول جعلی به نهایت رساند.
خبرگزاری جمهوری اسلامی در توضیحات خود آورده بود: «خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) با توجه به حواشی به وجود آمده درباره گزارش «زیر سؤال بردن اصل شفافیت با تغییر خودسرانه جداول بودجه» که روز چهارشنبه، ۸ اردیبهشت منتشر شد، ارائه توضیحاتی را لازم می‌داند… جدولی که در ایرنا منتشر شده، مقایسه برخی اعداد و ارقام جداول بودجه بر اساس لوایح ارسالی دولت و تغییرات آن پس از تصویب در مجلس و کمیسیون تلفیق است که از سایت رسمی ابلاغ قوانین دریافت شده و میزان تغییرات نهایی مجلس را در مقایسه با لایحه دولت نشان می‌دهد.»
در ادامه توضیحات ایرنا آمده است: «به دلیل بی‌دقتی خبرنگار در استفاده از عناوین جدول و نیز طی نشدن مراحل کامل تدوین و ویراستاری مطلب، درحالی‌که مطابق مقررات و آیین‌نامه داخلی خبرگزاری جمهوری اسلامی، گزارشی در این سطح از اهمیت، باید حتماً به تأیید مسئولان ارشد خبری سازمان و همچنین، دستگاه تخصصی ذی‌ربط (سازمان برنامه‌ و بودجه کشور یا معاونت امور مجلس ریاست‌جمهوری) می‌رسید ولی این فرایند طی نشده است، ضمن پوزش از مخاطبان ایرنا، مطلب یادشده از کلیه خروجی‌های خبرگزاری حذف می‌شود.»
خبرگزاری ایرنا افزوده است: «در واقع، آنچه با عنوان «دروغ و جعل» ایرنا از سوی خبرگزاری خانه ملت مطرح شده است، مربوط به بی‌دقتی خبرنگار و جابه‌جا عنوان شدن سرستون‌های جدول مربوط به جزییات این تغییرات در لایحه بودجه ۱۴۰۰ است.»