چالش های پیش روی صادرات سیب در آذربایجان غربی

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از خبرگزاری فارس از ارومیه، در دنیای کنونی صادرات، نیروی محرکه توسعه اقتصادی به شمار می‌رود و بیشترکشورهایی که به قدرت‌های بزرگ و مطرح جهانی تبدیل شده‌اند، برای تقویت بنیه اقتصادی خود به صادرات متکی هستند و از مهم‌ترین علل توجه به صادرات به اختصار می‌توان به افزایش درآمدهای ارزی، ایجاد فرصت‌های شغلی جدید، تقویت بنیه اقتصادی، دستیابی به بازارهای جدید و کاهش هزینه تولید اشاره کرد.

در این میان با توجه به اینکه صادرات نفت به علت تحریم‌های ظالمانه آمریکا کاهش یافته توسعه صادرات غیرنفتی یک ضرورت اساسی به شمار می‌آید، زیرا که درآمدهای ارزی را افزایش می‌دهد و در نتیجه اجرای برنامه‌های توسعه اقتصادی که تضمین کننده هزینه‌های ارزی است را ممکن می‌سازد. در این راستا کشاورزی نقش بسیار مهمی در توسعه صادرات غیرنفتی ایران دارد و در محصولات کشاورزی نیز سیب از جایگاه خاصی برخوردار بوده و ایران جزو پنج کشور مهم تولیدکننده سیب در جهان است. ولی به لحاظ صادرات از جایگاه چندان قابل توجهی برخوردار نیست که این امر می‌تواند علل مختلف اقتصادی و غیر اقتصادی داشته باشد یک سری از عوامل غیر اقتصادی موثر بر میزان صادرات، میزان آگاهی صادرکنندگان از علم صادرات است.

در ایران نیز سرمایه‌گذاری بر روی تولید انواع میوه اهمیت زیادی دارد  طوری که محصولات مختلف با کیفیت و حجم بالا تولید می‌شود و سیب درختی را می‌توان یکی از این میوه‌ها دانست به همین دلیل از گذشته‌های دور انواع سیب در مناطق خوب با شرایط اقلیمی مطلوب کشت شده و با شرایط خوب برداشت می‌شود و این میوه هم در بازار داخلی و هم خارجی با بالاترین کیفیت عرضه می‌شود.از مهم‌ترین مناطقی که در آن سیب درختی به صورت حرفه‌ای و با کیفیت بالا تولید می‌شود می‌توان به ارومیه اشاره کرد.

برای در جریان گرفت میزان تولید سیب درختی و صادرات محصولات سیب آذربایجان‌غربی و موانع موجود بر سر راه صادرات سیب استان مصاحبه‌ای با مسوولان مربوط ترتیب داده‌ایم که در ادامه می‌خوانیم.

ضرورت بسته‌بندی و سورتینگ مناسب سیب آذربایجان‌غربی برای صادرات

عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی ارومیه در خصوص موانع صادرات سیب از آذربایجان‌غربی به خبرنگار فارس گفت: استان آذربایجان‌غربی به عنوان قطب کشاورزی در تولید بسیاری از محصولات کشاورزی رتبه نخست کشوری را دارد اما به علت نبود بسته‌بندی مناسب و سورتینگ میوه با توجه به نیاز بازارهای خارجی در صادرات برخی محصولات دچار مشکل است.

بهنام تاج الدینی در خصوص صادرات سیب استان نیز اعلام کرد: با توجه به اینکه آذربایجان‌غربی دارای با کیفیت‌ترین محصول سیب در کشور است اما سالانه برای صادرات این محصول دچار مشکل بوده و عمده مشکلات در خصوص صادرات این محصول نبود بسته‌بندی مناسب و سورتینگ این محصول است.

وی ادامه داد: از عمده مشکلات دیگر صادرات سیب در استان افزایش قیمت سرسام‌آور کرایه حمل و نقل است و تاجر هزینه گزافی برای حمل و نقل کامیون‌های یخچال‌دار پرداخت می‌کند که با توجه به قیمت سیب، صادرکننده رغبتی چندانی برای صادرات نداشته و با مشکل مواجه می‌شود.

عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی ارومیه تاکید کرد: تنها راه رفع موانع و معضلات موجود بر سر راه صادرات محصولات کشاورزی استفاده از شیوه‌های نوین، مدرن و سورتینگ و بسته‌بندی مناسب و به روز است که باید تولیدکنندگان و صادرکنندگان به طور حتم به این مسائل توجه ویژه‌ای داشته باشند.

تاج‌الدینی در خصوص صادرات سیب به کشورهای اوراسیا عنوان کرد: زیر ساخت‌های لازم و کافی از لحاظ کشتیرانی و حمل‌ونقل هوایی و ریلی برای صادرات سیب به کشورهای اوراسیا فراهم نیست در این راستا هندوستان بهترین جامعه هدف برای صادرات این محصولات است اما به دلیل ضعف در زیرساخت‌های کشتیرانی و سازمان بنادر صادرات به این مناطق به کندی انجام می‌شود و طی سال گذشته چندین تن از محصولات سیب به علت عدم هماهنگی با کشتیرانی در بنادر باقی ماند و باعث خرابی این محصولات و از بین رفتن آن شد.

وی ادامه داد: برای رفع این نوع از مشکلات بایستی یک برنامه‌ریزی دقیق و مخصوص برای صادرات محصولات از طریق بنادر اندیشه و صادرات از طریق حمل‌ونقل ریلی، هوایی و کشتیرانی به طور حتم توسعه و تقویت شود.

این مقام مسوول با ابراز تاسف بیان کرد: باتوجه به شرایط مذبور و عدم توجه به بسته‌بندی مناسب محصولات توسعه چندانی در بخش صادرات محصولات کشاورزی را نداریم و سالانه در خصوص صادرات دچار مشکل هستیم.

تاج الدینی عنوان کرد: وجود برخی سیاست‌ها و برنامه‌های نادرست و ممنوعیت‌ها از دیگر مشکلات صادرات سیب در استان است که بایستی مسوولان مربوطه اهتمام بیشتری در این خصوص داشته باشند و طی سال گذشته بخشنامه تهاتر سیب و موز یکی از نقاط مثبت صادرات سیب محسوب شد که تاکنون صادرات سیب از طریق همین بخشنامه انجام می‌شود.

آذربایجان‌غربی تولید کننده ۳۸ درصد سیب کشور است

تاج الدینی با اشاره به تولید بیش از ۳.۵ میلیون تن سیب در کشور گفت: استان آذربایجان‌غربی  بیش از ۳۸ درصد تولید سیب کشور را به خود اختصاص داده و در جایگاه نخست کشوری قرار دارد به طوری که میانگین تولید سالانه سیب در این استان بیش از یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن است.

عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی ارومیه بیان کرد: صنعت سردخانه‌ای استان آذربایجان‌غربی ظرفیتی بالغ بر یک میلیون تن در راستای نگهداری و انبارداری محصولات کشاورزی را دارد که در این صنعت هم در جایگاه نخست کشوری قرار دارد.

وی تصریح کرد: هم‌اکنون صنعت سیب  آذربایجان‌غربی به یک صنعت و چرخه پایدار تبدیل شده و  این صنعت در امر اشتغالزایی و ارزآوری استان بسیار حایز اهمیت است و زندگی بسیاری از اهالی منطقه به صورت مستقیم و غیرمستقیم به صنعت کشاورزی وابسته است.

وی با اشاره به سیب‌های انبار شده در سردخانه‌های استان تصریح کرد: تاکنون  هزاران تن سیب درجه یک در سردخانه‌های استان باقی مانده است که ارزش ریالی این سیب‌ها بسیار بالا قلمداد می‌شود.

این مقام مسوول با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری که امنیت هر کشور به پایداری کشاورزی آن کشور بستگی دارد افزود: صنعت کشاورزی یکی از عناصر مهم امنیتی و اقتصادی کشورهای جهان است بنابراین دولت باید برای بخش‌های متفاوت کشاورزی هزینه پرداخت کند تا بتوان به چرخه کشاورزی کامل و اقتصاد پایداری دست یابد.

وی ارتقاء بهره‌وری، کاهش ضایعات و فروش محصولات کشاورزی را سه عامل مهم صنعت سیب استان دانست و اضافه کرد: اگر بتوانیم این سه عامل را درست مدیریت کنیم در بحث صادرات و فروش سیب آذربایجان‌غربی و کشور مشکلی نخواهیم داشت.

عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی ارومیه گفت: اگر بتوانیم صنعت کشاورزی کشور را با علم، ابزارآلات به روز کشاورزی هم مسیر کنیم می‌توانیم تولیدات با کیفیتی داشته باشیم.

وی تصریح کرد: بیش از ۳۵ درصد سیب تولیدی آذربایجان‌غربی، سیب زیر درختی و کم کیفیت هست، متاسفانه برداشت سیب در کشور ما با سایر کشورهای دیگر تفاوت‌های دارد، سیب‌های تولیدی کشورهای خارجی در پالت‌های چند تنی چیده و به بازار بین المللی صادر می‌شوند بنابراین صنعت سورتینگ و بسته‌بندی کشور و استان نیازمند توسعه و پیشرفت است.

تاج الدینی بازه زمانی برداشت سیب را محدود دانست و افزود: زمان برداشت سیب بسیار محدود است، سیب از زمان گل‌دهی تا برداشت باید ۱۵۶ روز روی درخت باقی بماند و بعد از این مدت کشاورز فقط ۲۵ روز وقت دارد که سیب را از درخت بچیند تا سیب با کیفیتی داشته باشد در غیر این‌صورت کیفیت و ماندگاری سیب در سردخانه‌ها نامطلوب خواهد بود.

 عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی ارومیه اظهارداشت: نوع برداشت محصولات کشاورزی ما با سایر کشورهای متفاوت است و ضرورت دارد این امر به روزرسانی شود،بایستی زیرساخت صنعت سورتینگ و بسته‌بندی محصولات کشاورزی الخصوص سیب را در استان مهیا کنیم.

تاج الدینی ادامه داد: باید بحث سورتینگ و بسته‌بندی در سردخانه‌های استان آذربایجان‌غربی اجباری شود، در همین راستا سیب‌های تولیدی به صورت فله‌ای در سردخانه‌ها نگهداری و براساس بازار داخلی و خارجی، بسته‌بندی و صادر می‌شوند در این‌صورت تمام واحدهای فرآوری و تبدیلی به صورت دائمی فعالیت خواهند داشت.

وی با ابراز تاسف بیان کرد: کشور ما در حوزه برداشت محصولات کشاورزی از علم به روز برخوردار نیست و در کشورهای خارجی یک تراکتور می‌تواند روزی بیش از ۳۰۰ تن سیب برداشت کند این درحالی است که برداشت سیب در ایران در روز به ۳۰ تن نمی‌رسد.

وی ابراز کرد: برداشت سیب در استان به صورت سنتی انجام می‌شود و همین موضوع  موجب می‌شود که بازه زمانی برداشت سیب افزایش پیدا کند اگر مدت برداشت طولانی شود سیب‌های درجه یک به سیب‌های درجه سه و زیر درختی تبدیل و در همین راستا باید تجهیزات برداشتی کشور و استان به روز شود.

تاج الدینی، صادرات را یکی از مهم‌ترین موئلفه‌های صنعت سیب دانست و ادامه داد: از میان ۳.۵ میلیون تن سیب تولیدی در کشور باید بیش از یک میلیون تن آن صادر شود، البته استان آذربایجان‌غربی در اینباره بسیار پیشرو است بنابراین مسوولین باید نگاهی مضاعفی نسبت به این مسئله داشته باشند.

عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی ارومیه افزود: تولید سیب استان آذربایجان‌غربی به خاطر هم مرز بودن با چند کشور، مبنای صادراتی  دارد، سال گذشته بیش از ۷۵۰ هزار تن سیب صادرات در استان انجام شد که بیش از ۶۰ درصد آن را سیب‌های استان آذربایجان‌غربی تشکیل می‌دهد لازم به ذکر است که کشورمان از سال ۹۷  تاکنون رکوردار صادرات سیب است.

تاج الدینی بیان کرد: باید راه تولید را برای کشاورزان هموار کرد، متاسفانه هزینه‌های سموم، کود ریزمغذی‌ها بسیار بالا است و کشاورز توان خرید آن را ندارد.

وی دلیل گرانی سموم کشاورزی، ریزمغذی و کودهای کشاورزی را عدم نظارت بر چرخه تولید و توزیع دانست و افزود: کودهای ریز مغذی خیلی گران شده اند به طوری که کشاوزان از آنها استفاده نمی‌کنند و این امر سبب کاهش تولید می‌شود.

تاج الدینی ادامه داد: به روز نبودن میکانیزاسیون کشاورزی در سطح کشور سبب شده است که چند سالی با ابزارآلات ساده، کشاورزی کنیم.

عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی ارومیه بیان کرد:  واحدهای فرآوری و تبدیلی کشور به روز نیستند همین موضوع سبب شده است که ما نتوانیم از ظرفیت‌های مهم سیب استفاده کنیم و برای نمونه برخی از کشورها با ارتقاء و بروزرسانی واحدهای تبدیلی و فرآوری چای سیب تولید می‌کنند.

وی از ناوگان فرسوده و قدیمی حمل و نقل کشوری انتقاد کرد و گفت: متاسفانه در استان آذربایجان‌غربی از لحاظ دار بودن حمل و نقل ناوگان یخچال‌دار بسیار ضعیف است و این درحالی است که شرایط جغرافیایی و محصولات تولیدی این استان به ناوگان یخچالدار احتیاج دارد و شایان ذکر است برخی کشورها از حمل و نقل هوایی برای انتقال محصولات کشاورزی خود استفاده می‌کنند ولی تاکنون ما از این ظرفیت استفاده نکرده‌ایم.

افزایش سرسام‌آور هزینه حمل و‌نقل سیب در آذربایجان‌غربی مانع صادرات می‌شود

رییس اتحادیه سردخانه‌داران آذربایجان‌غربی در خصوص میزان باقی‌مانده سیب در سردخانه‌های استان به خبرنگار فارس گفت: در حال حاضر در سردخانه‌ای استان در حدود ۸۵ هزار تن سیب درختی انبار شده است که در حدود ۴۰ هزار تن در ارومیه و ۴۵ هزار تن در سایر شهرستان‌ها باقی مانده است.

مراد آقابالازاده تصریح کرد: هم اکنون صادرات سیب به کشورهای عراق، پاکستان و روسیه در حال انجام است اما به دلیل افزایش کرایه‌های حمل و نقل صادرات کنندگان دچار مشکل هستند.

وی با بیان اینکه به دلیل گرم شدن هوا حمل‌و نقل سیب بایستی از طریق کامیون‌های یخچالدار انجام شود افزود: با توجه با اینکه قیمت ارز کاهش یافته است و کرایه حمل و نقل سه برابر افزایش یافته است صادرات سیب برای تجار در این بازه زمانی دیگر صرفه اقتصادی نداشته و صادرکننده دیگر رغبتی به امر ندارد.

رییس اتحادیه سردخانه‌داران آذربایجان‌غربی درخصوص تهاتر سیب و موز تصریح کرد: این بخشنامه تا حدودی توانست کمک حال صادرات این محصول باشد و صادرات سیب از طریق همین بخشنامه انجام شد اما  باید توجه داشت که برخی از صادرکنندگان نمی‌توانند واردکننده موز به کشور باشند که این موضوع باعث مشکلات زیادی برای صادر کننده و تجار در خصوص صادرات سیب را به وجو آورده است.

خاطرنشان می‌شود در دنیای تجارت امروز، یکی از عوامل مهم در موفقیت و کسب بازارهای گسترده برای فروش، اطّلاع دقیق از ابتکارات و کشف رقبا و فروشندگان کالاهای مشابه در جلب مشتری است. بسته‌بندی با دارا بودن طراحی معنادار و متناسب با نوع کالا، همراه با درج اطّلاعات مکتوب، به صورت صریح و بی‌واسطه پیام تولیدکننده را به مصرف کننده می‌رساند، خریدار را به سمت خود جلب و اطّلاعات و انگیزه لازم را به او می‌دهد با توجه به مطالب فوق توسعه در بسته‌بندی و سورتینگ سیب درختی و تقویت زیرساخت‌های حمل‌ونقل ریلی و هوایی استان می‌تواند تحول شگرفی در صادرات محصولات کشاورزی استانی و افزایش ارز آوری به منطقه و کشور داشته باشد.