حصر بدون محاکمه ؛ در سیره امیرالمومنین علیه السلام

گروه سیاسی جهان نیوز، مصطفی امینی خواه: امیرمومنان علیه السلام ، یزید بن حُجَیَّه را فرماندار دَشتَبی کردند. شهر دَشتَبی (که به آن دَستبا ، دستبنا و دشتابی هم گفته می شد) منطقه ای آباد و پرآب در غرب ری بود که شهر «بوئین زهرا»ی امروزی را در بر می گرفت.

یزید بن حُجَیّه ، با خوارج جنگید ولی غنائم را بین مسلمین تقسیم نکرد و همه را برای خود برداشت. علی علیه السلام دستور به حبس خانگی او دادند و «سعد» غلام یزید بن حجیّه را مامور به نگهبانی از او کردند.
ولی عاقبت ، شبی هنگام خواب «سعد» ، «یزید بن حُجَیّه» به اسبش نزدیک شد و به سوی معاویه گریخت. او بعد آن فرار ، این ابیات را درباره فرار خود سرود:

« و خادعت سعدا و ارتمت بی رکائبی
الی الشام و اخترت الذی هو افضل
و غادرت سعدا نائما فی غیابه
و سعد غلام مستهل مضلل»

«سعد را گول زدم و با اسبم، راندم به سوى‏
شام و آن را که بهترین است، برگزیدم.
بر سعد، نیرنگ زدم، در حالى که وى در زیر عبایى خوابیده بود
سعد، جوانى خام و فریب خور است.»

«زیاد بن خصفه تیمی» از امیرالمومنین علیه السلام درخواست ماموریت کرد تا به دنبال یزید بن حجَیّه رود و او را بازگرداند.

یزید بن حجیه نامه ای به مردم عراق (مرکز حکومت علی ع) نوشت و در آن ، در قالب شعر به امیرالمومنین علیه السلام اهانت کرد.

امیرالمومنین علیه السلام ، پس از نماز به اصحابش فرمود همگی دست به دعا بردارید. من یزید بن حجیَه را نفرین می کنم و شما آمین بگویید. سپس حضرت اینگونه دعا کردند: «خدایا! یزید بن حجیّه با مال مسلمین گریخت و به قوم فاسقین ملحق شد! تو ما را از مکر و کید او در امان دار! و مجازات او را مجازات ظالمین قرار ده!»

منابع:  
۱️ الغارات(طبع جدید) ، ج‏2، ص ۵۲۵ – ۵۳۲
۲️ بحارالأنوار (ط – بیروت)، ج‏34، ص: ۲۹۰ – ۲۹۱
۳️ شرح نهج البلاغه لابن أبی الحدید، ج‏4، ص: ۸۳ – ۸۷
۴️ قاموس الرجال، ج‏11، ص: ۹۷
۵️ دانش نامه امیر المومنین  ـ علیه السلام ـ  بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ج‏12، ص ۴۴۶

*نکات:

یک: در هیچ یک از منابعی که ماجرای یزید بن حجیه را نقل کرده اند اسمی از محاکمه و دادگاه نیامده است و این نشان می دهد امیرالمومنین علیه السلام ، بدون برگزاری دادگاه ، از شان قضاوت خود بهره گرفته اند و مبتنی بر «علم قاضی» حکم صادر فرموده اند.

دو: تمام منابع ، این عبارت را به کار گرفته اند: «فَحَبَسَهُ عَلِیٌّ وَ جَعَلَ مَعَهُ مَوْلًى لَهُ یُقَالُ لَهُ سَعْد» که نشان می دهد اولا او به زندان شهر برده نشد بلکه در خانه حبس شد ؛ ثانیا نگهبانی بر او گماشته شد که او را در منزل تحت کنترل داشته باشد که آن نگهبان ، «سعد» غلام او بود. ثالثا نحوه فرار او که با فریب سعد موفق به فرار شد مجددا دلالت بر حصر خانگی و نگهبانی سعد بر او در منزل خودش دارد.

سه: امیرالمومنین علیه السلام  در نفرین خود با ضرس قاطع از یزید بن حجیه با عنوان «مختلس» و «ربایشگر مال» نام می برند؛ حال آنکه شاید او در دادگاه می توانست بی گناهی خود را اثبات کند!

چهار: حکم علی علیه السلام برای حصر یزید بن حجیه ، حکم داوودی نبود و اینگونه نبود که از علم غیب حضرت نشات گرفته باشد ؛ چرا که در این صورت ، حضرت واقف بودند که این حکم ، با فرار یزید به سوی معاویه ، بی اثر و لغو خواهد بود!