ائتلاف نباید حول محور قدرت‌طلبی و سهم‌بندی‌های سیاسی باشد

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها – مصطفی شریف*: ائتلاف یا شورای ائتلاف به عنوان یک روش لزوماً نه مثبت و نه منفی است، وحدت اگر حول اصول و ارزش‌ها باشد ارزشمند و اگر حول قدرت‌طلبی و سهم‌بندی‌های سیاسی باشد مذموم و مصداق انحراف است.

با عنایت به تجارب گذشته و ارزش‌های برگرفته از مبانی انقلاب اسلامی، شورای ائتلاف مطلوب که می‌خواهد برای بخشی از جامعه و مؤمنین انقلابی تصمیم سازی کند بایستی دارای هشت ویژگی شفافیت، شاخص‌محوری، میثاق اصولی، مشارکت حداکثری، اقناع و نه تکفیر، مانا، متعهد و پاسخگو، متوازن و مردم‌پایه، نظارت علما و امنا در فرآیند و ساختار باشد که در ادامه به هر یک از آن‌ها اشاره خواهد شد.

شفاف‌سازی خود خواسته در همه سطوح اعم از جلسات هیئت مؤسس و شورای مرکزی، آرا افراد اعم از آرا مجمع عمومی و شورای مرکزی و کمیته تطبیق، نحوه شکل گیری هیئت مؤسس، نسبت‌های افراد و جریانات با یکدیگر و همچنین شفاف سازی نقاطی که مورد مطالبه جریان مردمی انقلابی است.

بدیهی است کسانی که می‌خواهند به نمایندگی از جریان انقلابی در جلسات رای‌دهی شرکت کنند باید رای‌شان را برای عموم شفاف کنند،
شفاف سازی مانع بروز فساد، رانت‌، زد و بند و هماهنگی‌های پشت پرده خواهد شد و از بروز برخی آسیب‌های دفعات قبل جلوگیری خواهد کرد.

سال‌ها زمان برد تا دست اندرکاران لیست‌بندی ولو به صورت ظاهری و صوری حاضر شوند شاخص‌محوری را جایگزین لیست‌بندی بر اساس سهم‌دهی کنند اما نکته‌ای که مغفول مانده است این است که شاخص‌محوری فقط برای کاندیدا نیست، شاخص‌محوری و گزینش بر اساس شاخص‌ها و شایسته‌سالاری بایستی در تمام سطوح این فرآیند مدنظر قرار گیرد.

اعضا هیئت مؤسس دارای چه شاخص‌ها و شایستگی‌هایی بوده‌اند که خود را برای تصمیم‌سازی برای جریان انقلاب ذیصلاح دیده‌اند؟ اعضا مجمع عمومی نباید بر اساس میل و پسند اعضا هیئت مؤسس انتخاب شوند بلکه باید شاخص‌های اعضا مجمع عمومی اعلام شود و هر کس حائز این شاخص‌ها بود بتواند در مجمع عمومی حضور یابد.

کسانی که در مجمع عمومی می‌خواهند کاندیدای عضویت در شورای مرکزی شوند باید شاخص‌هایی را دارا باشند و هر کسی نتواند کاندیدا شود. اعضا کمیته تطبیق که بناست کاندیداها را بررسی کنند و به ایشان نمره دهند آیا نباید خودشان ارزیابی و صلاحیت سنجی شوند؟ آیا نباید بر اساس شاخص انتخاب شوند؟ آیا اساساً تخصص و تجربه کافی برای ارزیابی سایرین را دارند؟

اساساً چطور می‌شود کسانی که خودشان بر اساس صلاحیت و شایستگی انتخاب نشده‌اند بتوانند لیستی از کاندیداهای شایسته و اصلح را به مردم ارائه دهند؟ چطور کسانی که خود تخصص و تعهد ندارند می‌توانند متخصصین متعهد را به جام عه معرفی کنند؟

این نکته نیز نباید مغفول بماند که کسانی در گذشته امانتداران شایسته‌ای نبوده‌اند و به طرق مختلف فرآیند ائتلاف یا نتیجه آن را به انحراف برده‌اند شایستگی اعتماد مجدد و حضور در شورای مرکزی یا کمیته تطبیق را ندارند.

همین جا باید تاکید کنم مادامی که هیئت مؤسس بر اساس تشخیص خودش اعضا مجمع عمومی را مشخص می‌کند، بدیهی است مجمع عمومی نسبتی بزرگ‌تر از ترکیب هیئت مؤسس است و حافظ سیاست کلی و منافع آن، اینجاست که معمولاً همان اعضا هیئت مؤسس توسط مجمع عمومی به شورای مرکزی منتقل می‌شوند و تمام مسیر می‌شود یک نمایش خنده دار برای وجاهت بخشی به لیستی که از روز اول هیئت مؤسس مدنظرش بوده است.

یکی از لوازم ائتلاف، میثاق است. میثاقی که یادآور تعهد ذینفعان ائتلاف باشد، میثاق بایستی در همه سطوح و نه فقط از کاندیداها اخذ شود، آیا هیئت مؤسس و شورای مرکزی ائتلاف نباید با جامعه و مردمی که برایشان تصمیم سازی می‌کند میثاقی داشته باشد؟

آیا نباید اعضا مجمع عمومی و کمیته تطبیق برای حفظ امانت و تحقق شایسته سالاری میثاقی با افکار عمومی داشته باشند؟
به راستی آنقدر که شورای ائتلاف به میثاق نامه کاندیداها برای کنار رفتن از انتخابات فکر می‌کند به اخذ میثاق از کاندیداهای نهایی لیستش برای اینکه اگر رأی آوردند پاسخگو، شفاف و متعهد به وعده‌ها و ادعاهایشان باشند فکر می‌کند؟ بهتر نیست این میثاق جایگزین آن یکی شود؟

مشارکت حداکثری گزاره‌ای است که شورای ائتلاف بایستی ابتدا در دورن خود و سپس در بطن جامعه و برآیند کلی انتخابات آن را دنبال کند، شوراهای ائتلاف بایستی تمام تلاش خود برای همراه‌سازی گروه‌ها، جریانات، صنوف و سلایق مختلف را بکار گیرند و مجمع عمومی شورای ائتلاف باید مشتمل بر تمامی افراد اثرگذار و دارای سرمایه اجتماعی نسبی باشد.

همچنین بیشتر از آنکه به خلوت کردن میدان انتخابات و حذف رقبای درون گفتمانی فکر کند تلاش خود را متمرکز بر ایجاد شور و رونق در انتخابات کند و اتخاذ گفتمان‌ها، سیاست‌ها و روش‌هایی که لایه‌های بیشتری از مردم را همراه می‌کند را بر انحصارطلبی، اقتدارگرایی و سود کوتاه مدت ترجیح دهد.

وحدت یا ائتلاف یک فرآیند اقناعی است و نه ابلاغی، باید با گفتگو و تلاش برای مفاهمه، کنار گذاشتن اختلافات و ارائه تضامین برای نگرانی‌های ذینفعان تلاش کرد افراد و جریانات همگرا شوند نه اینکه خودمان را محور قرار دهیم و ابلاغ کنیم بیایید با ما وحدت کنید! و کمر به تکفیر هر کس که نیاید ببندیم!

اتخاذ رویکرد تکفیری نتیجه‌ای جز عمق بخشی به اختلافات در جبهه انقلاب اسلامی، سلب امکان رویکرد منطقی و منصفانه، تحیر نیروهای انقلابی کف میدان، فرصت سوزی و امیدواری جریانات رقیب ندارد و دیر یا زود آتش آن دامن عاملان آن را خواهد گرفت.

شوراهای ائتلاف نباید ساختارهایی موسمی و صرفاً انتخاباتی باشد که پس از انتخابات تعطیل شود و هنگامه انتخابات بعدی مجدداً ایجاد شود، شوراهای ائتلاف می‌خواهند برای مردم تصمیم سازی کنند تا به چه کسانی رأی بدهند، پس باید بعد از انتخابات بمانند و به دست‌پخت‌شان نظارت کنند و از سوی دیگر به مردم نیز پاسخگو باشند.

شوراهای ائتلاف چه در ایام انتخابات و چه پس از آن باید با تعهد به ادعاهایشان نسبت به سوالات و درخواست‌های مردمی پاسخگو باشند و در صورت لزوم از سوی مردم مطالبه از نمایندگان را دنبال کنند.

اساساً خلاء امروز ما در عرصه سیاسی وجود “نهادهای مردمی نظارت و هدایت قدرت” می‌باشد که شوراهای ائتلاف می‌توانند این خلاء را تا حدی جبران کنند.

شوراهای ائتلاف بایستی ترکیبی متوازن از ذینفعان داشته باشند و عدم رعایت توازن یعنی مهندسی زودهنگام نتیجه شورای ائتلاف
از سوی دیگر بایستی امکان کنش‌گری گروه‌های مردمی را در لایه‌های مختلف فراهم کنند و صرفاً مشتمل بر بازیگران فرصت طلب سیاسی نباشند.

ارزش‌گذاری بر اساس سرمایه اجتماعی افراد و نه صرفاً اسامی تهی سیاسی، برگزاری جلسات توجیهی برای اعضا مجمع عمومی، زمان‌بندی مشخص و از پیش اعلام شده، ارائه اطلاعات کاندیداها چندین روز قبل از مجمع عمومی، ارتباط شفاف و فعال اعضا شورای مرکزی با اعضا مجمع عمومی و… از این جمله است.

در سال‌های ابتدایی انقلاب اسلامی، علما نقش جدی در کنش‌گری‌های سیاسی و هدایت آرا مردم داشتند تا جائیکه اشخاصی مانند شهید دیالمه توسط لیست علما به مجلس شورای اسلامی راه پیدا کردند اما متأسفانه در حال حاضر شاهد چنین ساز و کاری نیستیم و به هردلیلی شوراهای ائتلاف آنطور که شایسته است ارتباط با علما و امنا ندارند.

از سوی دیگر گروه‌های مردمی نیاز دارند تا فرآیند و خروجی شورای ائتلاف توسط افرادی وجیهه و بی طرف تائید شود و در صورت بروز اختلاف نیز مشکل با بزرگ‌تری و حکمیت ایشان حل شود، در صدر شوراهای ائتلاف بایستی گروهی از علما و امنا باشند تا این مهم محقق شود و ریسک‌های این مدل کاهش یابد.

فعال سیاسی و اجتماعی