تصویر برفکی از ارزش بانوان

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، طاهره سادات بهره مند؛ هر انقلابی سرآغاز تغییراتی بنیادین در سرفصل‌های جامعه‌ی کشور منقلب شده است و ما نیز انقلاب اسلامی کشور خود را نقطه عطفی در سبک زندگی خود می‌دانیم. ما معتقدیم که انقلاب اسلامی باعث شده است تغییرات بسیاری در مسائل مختلف جامعه ی ایرانی به وجود آید که یکی از مهم‌ترین این مسائل، تغییرات در وضعیت زنان است و نیز بر این مساله اعتقاد داریم عزتی که در حکومت شاهنشاهی دست مایه‌ی هوس‌رانی عده‌ای شده بود، به زن باز گردانده شده است و حضرت امام خمینی هم در صحیفه نور بر این مساله اذعان کرده و می‌فرمایند: «زن در دو مرحله مظلوم بوده است؛ یکی در دوران جاهلیت و اسلام منت گذاشت بر انسان و زن را از آن مظلومیتی که داشت بیرون کشید.

مورد دیگر در ایران ما، زن مظلوم شد و آن دوره شاه سابق و شاه لاحق بود. با اسم این که زن را می‌خواهند آزاد کنند، ظلم‌ها کردند به زن، زن را از آن مقام شرافت و عزت که داشت پایین کشیدند، زن را از آن مقام معنویت که داشت، شییء کردند و به اسم آزادی، آزاد زنان و آزاد مردان، آزادی را از زن و مرد سلب کردند و زن‌ها را و جوانان ما را فاسد‌الاخلاق کردند….»

یکی از مسائل مورد بحث در خصوص نقش زنان در جامعه و نیز وضعیت فعالیت‌های اجتماعی زنان، حضور ایشان در رسانه‌ها است و ما معتقدیم توانسته‌ایم زنانی را که بازیچه صاحبان قدرت و ثروت بوده‌اند به کرامت برسانیم و تلاش کرده‌ایم این باور را در جامعه به وجود آوریم که زن تنها در زیبایی‌های ظاهری خلاصه نمی‌شود و زنانی که دارای افکار متعالی هستند، در جایگاه‌های رفیع‌تری قرار می‌گیرند.

برای ممنوعیت نگاه‌های ابزاری به زن در همان سال‌های اولیه‌ی انقلاب قوانینی در خصوص حضور زنان در تبلیغات بازرگانی تصویب شده است که در یکی از این قوانین مقرر می‌دارد: «زن در نظام مقدس اسلامی از موقعیت ویژه‌ای برخوردار است و قوانین و احکام مقدس اسلام برای زن جایگاه رفیعی قائل است، لذا استفاده از حضور خانم‌ها در آگهی‌های رادیو تلویزیونی مستلزم اعمال دقت‌های خاصی می‌باشد و باید جایگاه زن مسلمان و شئون او مدنظر باشد».

در پژوهش‌های متعددی که در خصوص جایگاه زنان در آگهی‌های بازرگانی قبل انقلاب صورت گرفته، اعلام شده است که ایشان پررنگ‌ترین حضور را در این بخش از رسانه داشته‌اند. در آن‌ها شاهد زنان با آرایشی زننده، لباس‌های نامناسب و ژست‌های گاها اروتیک هستیم. این نوع از تصاویر مورد تقبیح انقلاب اسلامی قرار گرفته است.

اما حال که به وضعیت رسانه‌های کشور نگاهی می‌اندازیم تنها تفاوت وضعیت فعلی با آن زمان، حد پوشش زنان است و تغییرات بخصوص دیگری در این تبلیغات شاهد نیستیم. زنانی با لباس‌های تجملی و خارج از عرف، آرایش‌های شلوغ، لحن گفتار نامناسب. در خصوص رسانه و نیز تبلیغات تلویزیونی و پیام‌های بازرگانی همه‌ی صاحب‌نظران معتقدند که تاثیرات این‌ها غیرقابل چشم‌پوشی هستند و بدون شک این ابزار در ساختن سبک زندگی بسیار موثر‌ند و نیز به رفتار افراد جامعه جهت می‌دهند.‌

جامعه‌ای که چادر را به عنوان حجاب کامل یک ارزش می‌داند اما در تبلیغات تلویزیونی‌اش حتی یک زن چادری هم دیده نمی‌شود. در همین خصوص لازم است اشاره ای به آثار تصویری مانند فیلم و سریال‌هایی کرد که در آن زنان چادری به عنوان افراد نیازمند و فقیر معرفی می‌شوند و افراد متمول و حتی فرهیخته جامعه زنانی هستند که حد کم‌تری از حجاب را به عنوان پوشش برگزیده‌اند.

رسانه‌ای که قرار بود در خدمت اعتقادات والای انسانی قرار بگیرد و از وضعیت نامناسب پیشین خود فاصله بگیرد، حال باعث شده است ارزش‌های بنیادین جامعه.ی انقلابی اسلامی به گوشه‌ای افکنده شوند و زنان ارزش را در ویژگی‌های ظاهری ببینند. تاثیرات آن را در درصد قابل توجه خرید لوازم آرایشی و نیز  انجام عمل‌های زیبایی می‌توان دید. ما بر آن بودیم کرامت را به زن بازگردانیم و او را از ابزار بودن نجات دهیم اما حال شاهد پیام‌های بازرگانی‌ای هستیم که چه بسا از دوران قبل انقلاب هم متعن‌تر باشند. تبلیغات تیر آهن توسط یک زن آیا چیزی جز استفاده ابزاری از وی است؟

در نهایت استفاده‌ی ابزاری از زنان در تبلیغات بازرگانی نشان‌دهنده‌ی این مساله است که آن جامعه، جامعه ای‌ست که رسیدن به ثروت در آن ملاک بوده و برای رسیدن به این مهم، تمام آرمان‌ها را زیر پا می‌گذارد. با کمال تاسف باید اعلام کنیم ثروت محور اصلی سیاست‌‌های فعلی رسانه‌های ایران شده است و تنها منافع اقتصادی در آن‌ها اهمیت دارد.

درنتیجه زن از مقام انسانی خود نزول کرده و به کالایی تبدیل می‌شود که مطمع نظر سودجویان است و بر اساس نظر کارشناسان این پدیده در نهایت منجر به افزایش خشونت علیه زنان خواهد شد و زمینه بسیاری از تعرضات روانی و جسمی را ایجاد خواهد کرد.

در نهایت این‌که مسئولین رسانه، با گذر از خط قرمزها باعث شدند آرمان‌های اصلی امامین انقلاب و اصل انقلاب به کنار گذاشته شوند و باید بدانیم بین آنچه که باید باشد و آنچه که هست تفاوتی فاحش برقرار است و لازم است بعد از چهل سال بازنگری ای در رفتار خود برای تطابق با قوانین داشته باشیم.

طاهره سادات بهره مند – کارشناسی فقه و حقوق دانشگاه فردوسی مشهد

انتشار یادداشت‌های دانشجویی به معنای تأیید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است.