انحصار در صنعت خودرو اقتصاد کشور را تهدید می‌کند/ تولید پرمنفعت‌تر یا تولید باکیفیت‌تر، مسئله این است!

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از خبرگزاری فارس از شیراز، در بین دوستانم صحبت درباره قیمت خودرو و نتایج قرعه کشی جدید خودروها، گرم بود که با خودم فکر کردم چقدر خوب است که نظراتشان را بپرسم و جمع بندی کنم. نشستم و تعدادی سوال در این مورد طراحی کردم و از حدود ۲۰ نفر از دوستان و همکارانم در شهرستان های مختلف استان، پرسیدم.

اولین سوالی که مطرح کردم این بود که آیا شما خودرو شخصی دارید؟ و جواب ها به این صورت بود که ۴ نفر خودرو نداشتند و ۱۳ نفر هم گفتند خودروی خوبی که تمام احتیاجاتمان را برآورده کند و بتوانیم با خیال راحت با آن به سفر برویم، نداریم و ۳ نفر باقی مانده هم گفتند که خودرو دارند.

سوال دوم این بود که: آیا تاکنون خودتان یا اطرافیانتان در قرعه کشی شرکت های سایپا و یا ایران خودرو شرکت کرده اید و نتیجه چه بوده است؟ ۹ نفر اظهار کردند که خودشان یا یکی از اعضای درجه یک خانواده بیش از ۳ مرتبه ثبت نام کرده اند و ۱۰ نفر گفتند که تاکنون پنج مرتبه و هر بار با نام حداقل ۴ نفر از اعضای خانواده هایشان ثبت نام کرده اند و یک نفر هم اصلا ثبت نام نکرده بود، اما عجیب این بود که نام هیچ کدام تاکنون در قرعه کشی در نیامده بود.

سبقت گرفتن برای خرید خودرو بی‌کیفیت!

موارد دیگری را هم مطرح و از دوستانم نظرخواهی کردم که به طور خلاصه با شما در میان می گذارم.

امیری، در مورد لزوم داشتن خودرو شخصی و مشکلات صنعت خودرو گفت: بدون خودرو زندگی ما فلج می شود، چون من سرویس همسر و فرزندانم هم هستم.

وی ادامه داد: همه این گرانی ها به دلیل رانت بازی ها و عدم وجود قانون های خوب هست که یک عده مافیا پشت تمام این قضایا هستند.

امیری ادامه داد: مشکل اصلی، افراد و نهادهای دست اندر کار هستند و عده ای از مردم که این همه برای خرید خودرو بی کیفیت هجوم می آورند و به نظر من حل همه این مشکلات فقط و فقط واردات خودرو است.

ترجیح می‌دهم خودرویی بخرم که در بازار جهانی جواب پس داده است

صحراگرد، یکی دیگر از کسانی بود که درباره این موضوع اظهار نظر کرد و گفت: من به طور متوسط، روزانه بین ۸۰ تا ۱۰۰ کیلومتر راه را باید طی کنم و داشتن خودرو شخصی جزء نیازهای اولیه زندگی من محسوب می شود.

وی در مورد قیمت خودرو و مشکلات صنعت خودرو، اضافه کرد: این افزایش قیمت ها یک ظلم آشکار به مردم است و علت آن ضعف قانون است، وقتی که تصمیم گیرندگان و قانون گزاران، همان صاحبان کالا هستند، از بالا رفتن قیمت سود می‌برند، پس مشکلاتی که در زمینه خودرو در کشور وجود دارد، تنها با تصویب قانون و آزاد شدن واردات خودرو، قابل حل است.

صحراگرد در مورد انتخاب خودرو مناسب هم گفت: وقتی که مردم اختیار انتخاب داشته باشند و بتوانند با قیمتی حدود ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان، تویوتا و بنز و بی ام دبلیو و ماشین های کره ای بخرند، سراغ خودرو های بی کیفیت و گران قیمت داخلی، نمی روند.

وی همچنین اظهار داشت: ترجیح میدهم خودرویی بخرم که در بازار جهانی جواب پس داده و تولیدکنندگان آن برای مشتری احترام قائل هستند، من یک پژو خریده ام و هر هفته مجبورم چند میلیون خرج آن کنم.

وقتی خودرو به کالای سرمایه‌ای تبدیل می‌شود!

کریمی، دوست دیگری بود که در زمینه صنعت خودرو، صحبت کرد و گفت: به خاطر وضعیت بد حمل و نقل عمومی در شهر ما، وجود خودرو شخصی لازم و ضروری است، از طرفی هم قیمت گذاری فعلی خودروهای داخلی، نه از نظر کیفیت و مواد اولیه و نه از نظر هزینه هایی که برده و استانداردهای جهانی، قابل توجیه نیست و علت آن انحصاری بودن صنعت خودرو در کشور و حمایت دولت و عدم وجود رقابت در بازار است و بخش خصوصی درگیر کار نیست.

وی ادامه داد: وضعیت خودرو در کشور ما شبیه این است که در یک محله فقط یک نانوایی وجود داشته باشد، که اگر نان سوخته هم به شما بدهد باید تشکر کنید و بگویید: شاطر آقا ممنونم، چون اگر تشکر نکنید و همان نان سوخته را نگیرید و گرسنه می مانید!

کریمی گفت: قدرت خودروسازان از دولت هم بیشتر است، زیرا دولت به ازای هر ماشین از خودرو ساز پول می گیرد، در صورتی که دولت باید فقط به عنوان ناظر باشد و بازار را کنترل کند، و واردات خودرو را آزاد کند، نه به صورتی که پیشنهاد داده اند که در ازای صادرات خودرو و قطعات خودرو بتوانند خودرو وارد کنند، چون در این صورت هم باز اختیار همه چیز دست همین خودروسازها می افتد و به شدت قیمت خودرو بالا می‌رود.

وی اضافه کرد: اگر نگران خروج ارز هستند هم باید به ازای صادرات محصولات دیگر، بتوان خودرو وارد کرد تا انحصار از بین برود و کیفیت محصولات داخلی بالاتر رود.

کریمی در مورد انتخاب خودرو مناسب هم گفت: از نظر من، بهترین خودرو، خودرو های کم مصرف و هیبریدی هستند با استانداردهای جهانی که محیط زیست را آلوده نکنند و با سیستم سوخت کشور ما هم سازگار باشند.

وی همچنین اظهار کرد که بزرگترین مشکلی که وجود دارد این است که مردم به خودرو به شکل یک کالای سرمایه ای نگاه می کنند نه یک کالای مصرفی و همین باعث ایجاد تقاضای کاذب در بازار و افزایش قیمت خودرو می شود.

مافیای بازار خودرو شناسایی شود

احمد کشاورزی هم درباره داشتن خودرو و قیمت و کیفیت آن، صحبت کرد و اظهار داشت: در دنیای امروز داشتن خودرو از ملزومات زندگی است، پس باید باشد چرا که ارابه و ابزار رسیدن به اهداف و مفید به فایده است.

وی ادامه داد: در مجموع در کشور ما ثبات اقتصادی وجود ندارد، چرا که رابطه عرضه و تقاضا در یک حالت توازن نیست و گاهی اوقات در مناسبات اقتصادی ایران، شاهد وضعیت نامناسبی هستیم که این هم عاملانی دارد که به صورت دست ساز و عمدی به این وضعیت، تکانه ای می دهند ولی افزایش قیمت خودرو در ایران هزار و یک دلیل دارد.

کشاورزی ادامه داد: باید ریشه را درست کرد، انحصار اقتصادی را از دست افراد خاص، خارج ساخت و نقش دولت در اقتصاد را کمتر کرد و نقش بخش خصوصی و تعاونی ها و سازمان های مردم نهاد را تقویت کرد و مافیای این حوزه از اقتصاد را شناسایی و دست آنها را از بازار خودرو قطع کرد.

وی همچنین گفت: مشکل از اقتصاد رانتی و تحصیلی دولت است، دولتی داریم که درآمدش مستقل از کار مردم است و شکاف عریض و طویل بین دولت و مردم وجود دارد، که ریشه فرهنگی و سیاسی و اقتصادی دارد، باید رابطه بین نخبه فکری و نخبه سیاسی برقرار و تقویت‌ بشود و روابط ایران در نظام بین المللی چکش کاری و تصحیح بشود تا از این تراژدی مرگبار به سلامت عبور کنیم.

کشاورزی همچنین ادامه داد: دولت پر ادعا و زور گو و انحصار طلب است، باید دولت حداکثری با نقش حداقلی کارکرد، تبدیل به دولت حداقلی با نقش حداکثری کارکرد، شود، تا این زیربنا درست بشود، البته نیاز به شرایط دیگری هم هست که صلاح نمی بینم بیشتر از این سخن بگویم.

وی راهکار برون رفت از این مشکل را هم این چنین بیان کرد: جهت جلوگیری از افزایش قیمت خودرو و ایجاد ریزش قیمت، سیاست های عاقلانه و خردمندانه در قبال این موضوع گرفت و زیر ساختارها و منابع اولیه خودرو را اهتمام ویژه کرد و دولت به چشم بنگاه معاملاتی به این حوزه صنعت ننگرد همچنین بازار ورود خودروهای خارجی را آزاد کند و تعرفه کمرگی را کسر یا به صفر برساند و البته باید در مدار ارزش‌های جامعه، مصرف گرایی هم تغییراتی بکند.

این شهروند شیرازی ادامه داد: خودرویی که جزو لوازم‌ مصرفی زندگی است، صرفا ارزش مطلوب نیست، مثلا من خودرو ایرانی را بیشتر می پسندم تا با خرید خودرو ایرانی صنعت کشورم تقویت شود، ولی متاسفانه خودرو ایرانی کیفیت لازم وشایسته را ندارد و نسبت به قیمت های جهانی، بسیار گران است.

بعد از صحبت این دوستان، مطالعه تطبیقی انجام دادم و متوجه شدم که در تمام کشورهایی که اکنون از مدعیان اصلی صنعت خودروسازی در جهان هستند، روزی این مشکلات وجود داشته، اما آنها با برنامه ریزی و قانون گذاری مناسب در زمانی بین ۱۵ تا ۲۵ سال، توانسته اند بر مشکلات فائق آیند.

امروز، صنعت خودروسازی کره جنوبی از حیث تعداد در میان سایر کشورهای تولیدکننده خودرو در جهان ششم و از حیث صادرات خودرو پنجمین کشور جهان به شمار می‌رود.

هر چند صنعت خودروسازی کره جنوبی در ابتدا تنها به واردات قطعات از شرکت‌های خارجی و مونتاژ آنها محدود بود اما امروزه شرکت‌های خودروسازی این کشور در میان پیشرفته‌ترین خودروسازان جهان دسته‌بندی می‌شوند.

شرط حمایت دولت کره، از شرکت های خودروسازی، ارتقای محصولات آنها بود و در غیر این صورت نمی توانستند از حمایت های دولت بهره مند شوند.

دولت کره جنوبی در سال ۱۹۶۲ «سیاست توسعهٔ صنعت خودروسازی» را برای پیشرفت خودروسازی ابلاغ کرد و طرح حمایت از این صنعت را به تصویب رساند. بر پایهٔ این طرح هیچ یک از شرکت‌های خارجی حق کار در کره جنوبی را نداشتند مگر این که با یکی از شرکت‌های داخلی کره سرمایه‌گذاری مشترک انجام دهند. حمایت دولت از این صنعت نوپا باعث شد شرکت‌هایی که در سایر زمینه‌ها کار می‌کردند جذب خودروسازی شوند اما شرط حمایت دولت از شرکت ها، ارتقای محصولات آنها بود.

خودروهای ژاپنی به‌خاطر اطمینان‌پذیری و هزینه‌های کم، محبوبیت و اعتبار زیادی کسب کرده اند. صنعت خودروسازی ژاپن نیز یکی دیگر از برجسته‌ترین و بزرگ‌ترین صنایع جهان است.

ژاپن با پیشی گرفتن از آلمان، از سال ۱۹۶۰ در میان کشورهایی با بیشترین تعداد خودروی تولید شده، یکی از سه کشور برتر جهان بوده‌است. امروزه ژاپن با تولید سالانهٔ ۱۰ میلیون خودرو در سال، سومین تولیدکنندهٔ بزرگ خودرو در جهان است.

نسل نخست تویوتا کورولا (۱۹۶۶)، پرفروش‌ترین سری خودرو در تمام دوران در جهان؛ با عرضهٔ دوازده نسل تا سال ۲۰۱۸ بوده است. شرکت‌های ژاپنی به صورت شرکت‌های خوشه‌ای تجاری، فعالیت میکردند و با مشارکت با برندهای اروپایی جهت تولید و فروش به این عرصه وارد شدند.

 خودروهای طراحی شده در ژاپن به دفعات زیادی برندهٔ جوایز خودروی سال اروپا، خودروی سال بین‌المللی و خودروی سال جهان شده‌اند. وسایل نقلیهٔ ژاپنی دارای اعتبار جهانی بوده‌اند.

با وارد شدن محصولات آمریکایی، تولیدکنندگان ژاپنی قادر بودند تا خودروهای وارداتی را بررسی کرده و محصولات خود را توسعه دهند.

اما در سال ۱۹۳۶ دولت ژاپن قانون صنعت خودروسازی را تصویب کرد که مقصود از آن ترویج صنعت خودروی بومی و کاهش رقابت خارجی بود و تولیدکنندگان خارجی از ژاپن به بیرون رانده شدند و یا مجبور به همکاری با شرکت های ژاپنی شدند.

اما حدود ۲۰ سال بعد و از دههٔ ۱۹۶۰ صنعت خودروی ژاپن یکی از سه صنعت خودروی برتر در جهان شد و با تمرکز بر هر دو بازار داخلی ژاپن و بازار جهانی، رشد قابل توجهی را تاکنون تجربه کرده‌ است. در اواخر دههٔ ۱۹۷۰ و اوایل دههٔ ۱۹۸۰ خودروسازان اصلی ژاپن شامل تویوتا، نیسان، هوندا و مزدا صادرات قابل توجهی به کشورهای آمریکای شمالی و اروپای غربی داشتند.

در پایان قرن بیستم میلادی بسیاری از خودروسازان ژاپنی با شرکت‌های غیر ژاپنی، همکار بودند و به انجام عملیات مشترک با آن‌ها می‌پرداختند. اتحاد رنو، نیسان، میتسوبیشی از جملهٔ اتحادهایی بود که در آن زمان شکل گرفت و هنوز هم این همکاری ادامه دارد.

به گزارش مجمع رهروان امر به معروف ونهی از منکر استان اصفهان به نقل از فارس، همه این تجربیات نشان می دهد که هیچ کشوری یک شبه توسعه پیدا نکرده و مشکلات، در همه جا وجود داشته، اما برنامه ریزی صحیح، قانون گزاری منصفانه و نظارت بر اجرای درست قوانین، می تواند راه حل این چالش ها باشد.

استفاده از صنعت پیشرفته کشورهای دیگر، به عنوان همکاری و ایجاد رقابت سالم و خارج کردن انحصار در بازار، باعث بالا رفتن روز افزون کیفیت ها و پایین آمدن هزینه ها و قیمت محصولات می شود.

حمایت های دولتی از صنایع خودروسازی در همه کشورها وجود داشته، اما در یک مدت زمان معین، نه بازه ۵۰ ساله و ۱۰۰ ساله! و آن هم نه بی قید و شرط، بلکه به شرط ارتقای مستمر محصولات.

نکته دیگری هم که وجود دارد، این است که در برخی کشورها از ظرفیت نیروها و صنایع نظامی برای ساخت بهتر خودرو استفاده شده است و این موضوع می تواند الگوی مناسبی برای کشور ما هم باشد زیرا صنایع نظامی در کشور ما بسیار پرتوان هستند و حرف اول در منطقه را می زنند.

تنها تفاوتی که بین کشور ما و کشورهای دیگر وجود دارد این نکته بسیار کوچک! است که؛ در کشور های دیگر، با افزایش قیمت محصولات، تقاضا کم می شود اما متاسفانه در کشور ما با افزایش قیمت یک کالا، تقاضا برای خرید آن، چندین برابر می گردد و همین موضوع نقطه ضعفی شده که سال هاست شرکت های خودرو سازی دارند از آن به نفع خود بهره برداری می کنند. به قول پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله: “العاقل یکفی بالاشاره”.